O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

Oliy maqsadlar 
Maʼnaviy
ehtiyojlar 
Moddiy
ehtiyojlar 
Ijtimoiy
ehtiyojlar 
* madaniyat 
ishlariga 
qatnashish 
* taʼlim olish 
* ibodat 
ehtiyojlari 
* turar joyga 
* salomatlikka 
* oziq-ovqat va 
kiyimga 
* boshqa 
ehtiyojlar 
* mеhnatga 
* boshqarishda 
ishtirok etishga 
* ekologik 
xavfsizlikka 
* nufuzlilikka
5.2.4-rasm. 
Maqsadlar (ehtiyojdar) daraxti. 

---

154 
f) Ko‗chmas mulkdan foydalanishda bozor mexanizmini qo‗llashni 
ta‘minlash, davlat ko‗chmas mulkidan foydalanish uchun olinadigan 
ijara to‗lovlari stavkasini bozorda shakllangan stavkalar asosida 
muvozanatlash; 
g) Respublika mulkini tasarruf etishning turli usullaridan 
foydalanish imkonini beruvchi, zarur huquqiy bazani yaratish; 
h) Ko‗chmas mulkni maksimal darajada fuqarolik oborotiga jalb 
qilish, jumladan, investorlarga maksimal imtiyozlar shartlari bilan 
qurilishi tugallanmagan ko‗chmas mulk obyektlarini taqdim etish yo‗li 
bilan iqtisodiyotning real sektoriga investitsiyalar jalb qilish uchun 
sharoitlar yaratish; 
i) Davlat tomonidan ko‗chmas mulk obyektlarini xarid qilish 
masalalarini tartibga solish, shu jumladan, mazkur obyektlar qaysi 
maqsadga erishish uchun olinayotganligini aniqlash; 
j) Xo‗jalik yuritish va operativ boshqarish huquqidagi ko‗chmas 
mulkdan foydalanishni qat‘iy nazorat qilishni belgilash; unitar 
korxonalardan mulkni begonalashtirishning huquqiy imkoniyatlarini 
aniqlash (masalan, ko‗chmas mulkni noto‗g‗ri tasarruf etgan holatda); 
k) Davlat muassalarining ortiqcha, foydalanilmaydigan yoki 
qo‗llanish sohasi bo‗yicha foydalanilmaydigan (undan faqatgina 
muassasa bajarishi kerak bo‗lgan vazifalar doirasida foydalanish 
zarurligini hisobga olgan holda) mulkini aniqlash va olib qo‗yish; 
l) Ko‗chmas mulkni samarali boshqarish uchun ko‗chmas mulkni 
boshqarishga (jumladan, inventarizatsiya va baholashga) fuqarolik-
huquqiy mexanizmiga analog bo‗lgan, xarajatlar o‗rnini qoplash 
mexanizmidan foydalanish; ko‗chmas mulkni boshqarish bo‗yicha 
organlarga keyinchalik ularni byudjetdan moliyalashtirish hisobiga 
o‗tkazish bilan vositalarni ajratish me‘yorini aniqlash; 
m) 
Ko‗chmas mulkni sotishning mavjud mexanizmini 
o‗zgartirish, chunki u obyektlarni past narxlarda xarid qilish imkonini 
beradi. Bu yo‗l bilan ko‗chmas mulkni xarid qilish huquqi, 
xususiylashtirish haqidagi qonunchilikka muvofiq, cheklangan doiradagi 
odamlarga tegishlidir. Sotish narxi bozor bahosiga asoslanib aniqlanishi 
kerak. 

---

155 
n) Kapital bozorining barcha subyektlari uchun respublika 
ko‗chmas mulkidan (birinchi navbatda, ijaraga beriladigan obyektlarga 
nisbatan) foydalanish bo‗yicha, qaror qabul qilishning operativligini 
ta‘minlaydigan, qaror qabul qilishning yagona tartibini o‗rnatish; 
o) Respublika ko‗chmas mulkini boshqarishni amalga oshiradigan 
davlat organlari xodimlarini professional darajada tayyorlashni 
ta‘minlaydi.