O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti

Tayanch tushuncha va iboralar:
 
  metodologik  asoslar, 
pedagogic  darajalar,    dinamik  xarakteri,    salohiyat,    motivlar, 
Qobiliyatlar,    Maxsus  qobiliyatlar,    gnostik  ko’nikmalar,  
didaktik  ko’nikmalar,  komunikativ-rejissyorlik  ko’nikmalar,  
bashorat qila olish ko’nikmalari 

---

KASBIY TA’LIM METODIKASI 
 
178
 
biiimiaming egaliash bosqicltiaridan yetarlicha xabardor bo'lish. Bilimning egallash 
quyidagi bosqichlarda kechadi: 
1-bosqich: 
idrok etish 
(aniq maqsadga yo'naltirilgan anglash jarayoni) bo’lib, u 
tanlash xususiyaiiga ega. SHu boss o ’quvchilarga mavzuni, ya’ni, learning nimani 
o'rganishlari  (masalani  qo’yishjni  Tushuntirib  berish  orqali  o  ’quv  materiall  bilan 
dastlabki tanishish amaiga oshiriladi. 
2-bosqicb: 
o ’quv materialni anglab yetish 
bo’lib, u ma’lumotlarning nazariy 
jihatlarini  ajratib  olish  va  tahlil  qilisndan  iborat.  Bunda  asosiy  psh  lsh  p  t  topish, 
tushunchani  ajratib  olish,  ulsrning  belgilarini  asoslab  berish.  tushuntirish 
materialning  xususiyatini  aniqlab  olish,  misollar  va  tushuniiruvchi  daiillar 
to’plamini o ’rganib chiqishi kerak. 
3-bosqich: 
eslab qolish va mustahkamlash 
bo’iib,  o  ’zlashtirilgan  bilimlami 
uzoq  vaqt  davomida  saqiab  qoltshdan  iborat.  Unda  idrok  etish  faoliyati  ko’proq 
mashqlar, mustaqil va ijodiy masalalar xususiyatiga ega bo’ladi. Bosqich yakunida 
o ’quvchiiar nazariy materialisml biladilar va ulardan mashqiami bajarish, masalani 
u  echish,  teorcmani  isbctlashda  foydalanishrm  biladiSar  (amaliy  ko’nikma, 
maiakalar shakllanadi) 
4-bosqich: 
bilimlami amaliyotda qo ’llashdan 
iborat.  BiUmlarm  qo’llash 
o’rganilayotgan  material  ning  mazmuni  xususiyatiga  qarab  faoliyat  turli  shakl 
(o’quv  rnashqlari,  laboratoriya  ishiari,  tadqiqot  lopshiriqlari,  msktab  yer 
maydonidagi  ishlar)iarda  amaiga  oshmHshi  mumkin.  Bilimiarni  egallashda 
o’zlashtirilgan  ilmiy  ma’lumotlar  bosqichinabosqieh  boyib  va  mustahkamianib 
boradi.  Bu  hoiat  bilimiarni  egallashning  dinamik  xaraklerini  ifodalaydi.  Jarayormi 
sxema  yordamida  quyidagi  I  -chizma  bo’yicha  ifodalash  mumkin.  Psixologik-
pedagogik va ixtisoslik fanlari bo’yicha bilimlar kasbiy kompetensiya egasi bo’lish 
uchun  yetarli  emas,  bu  bilimlaming  ko'pchiiigi,  xususan,  nazariy,  amaliy  va 
metodologik  bilimlar  o  ’qituvchining  itellektuai  amaliy  ko’nikma,  malaka  va 
mahoratini  oshishiga  sabab  bo’iadi.  Pedagogik  k  o  ’nikma,  malaka  va  maiiora* 
keng  qamrovli  uziuksiz  faoliyat  bo’iib,  shaxs  kamoloti  uchun  xizmat  qiladi.  Bu 
tushuncha  nazariy  bilimlaming  bo’lg’usi  o’qituvchilar  amaliy  tayyorgarligidagi 
ahamiyatini va kasbiy sifatlarini hamda pedagogic qobiliyatni yanada oshiradi. 
1-chizma.  Bilimlarni  egallashning  dinamik  xarakteri  O’qituvchining  kasbiy-
pedagogik shaxsiy sifatlariga quyidagilami kiritish mumkin: 
- T a ’lim oluvchilarga xushmuomaia va qiziquvchan munosabatda bo’lish 
- O’z jamoasi a ’zoiari va o''qit.uvchiiarnmg tanqidlariga tayyor bo’ilshiik, o ’z 
faoliyatiga o ’zgarishar kirita clish; 
- ijtimoiy voqelik va atrof-muhitga nisbatan shaxsiy qarashlariga ega bo’lish va 
ulami ta ’lim oluvchiiar bilan muhokama qilish o ’rtoqlashish; 
- Tanqid va refleksiya (o z -o ’zini nazorat va tahiil qilish)ga nisbatan yuqori 
layoqatda bo’lish; 

---

KASBIY TA’LIM METODIKASI 
 
179
 
- Nasihatgo’ylik va manmanlikdan o’zini saqiay olish; 
--  Muhokama  qilinayotgan  har  qanday  rauanmio  va  qarashlarga  to’g  ’ri 
munosatbatda bo’iish; 
- O’z sha’niga aytiiayotgan tanqidiarga samimiy munosabatda bo’lishlik; 
-  Shaxsiy  yondashuv  va  o  ’z  ta  ’lim  yo’nalishiga  ega  bo’lish  va  beparvo 
bo’lmaslik; 
- O’z fikr va qarashlarini ta ’lim oluvchiiar bilan o ’rtoqlashish; 
- Ifbdali so’zlash, ravon, so’z boyiigiga ega bo’lish. 
Shuningdek,  tahiil  qilib  chiqilgan  ilmiy  tadqiqrt  ishlari  shuni  korisatadiki, 
o’qituvchirning  kasbiy  sifatlarini  shakllanganligining