|
123
通訳
.
その難しさと今後の展
望
ニーズが高ま
. –
る中国語翻訳
, 2014 -
页
.3.
90
samara beradi. Masalan:
“Mirishkor dehqon va fermerlarimiz
murakkab ob-havo sharoitiga qaramasdan moʻl hosil yetishtirdilar.
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikka keng yoʻl ochildi. Yil davomida
hududlarda aholi, ayniqsa, yoshlarimiz xotin-qizlar uchun koʻplab
yangi ish oʻrinlari yaratildi. Davlat dasturlari asosida shahar va
qishloqlarimiz,
yurtimiz
qiyofasi
butunlay
oʻzgarmoqda”
«
尽管气候条件不佳
j ǐ n g u ǎ n q ì h ò u t i á o j i à n b ù j i ā
，我
们经验丰富的农民和农场主们仍取得了丰收
w ǒ m e n j ī n g y à n f ē n g f ù d e n ó n g m í n h é n
。
小型企
业和私人企业有了更多的发展机会
x i ǎ o x í n g q ǐ y è h é s ī r é n q ǐ y è y ǒ u l e g è
。他
们创造了新的就业机会
t ā m e n c h u à n g z à o l e x ī n d e j i ù y è j ī h u
，
特
别是为年轻人和妇女们
t è b i é s h ì w é i n i á n q ī n g r é n h é f ù n ǚ m e
。在
实施国家计划的过程中
z à i s h í s h ī g u ó j i ā j ì h u à d e g u ò c h é n g
，
我
们的城市和农村
w ǒ m e n d e c h é n g s h ì h é n ó n g c ū n
，以及整个国家的形象正在
发生变化
y ǐ j í z h ě n g g è g u ó j i ā d e x í n g x i à n g z h
»
Oʻzbek tilidagi
asl matnda “murakkab ob-havo sharoitiga qaramasdan” sabab boʻlib
koʻrsatilgan. Tarjima jarayonida sabab gap boshida kelishi shart.
Tarjimada ham aynan shunday boʻlgan. Yaʼni: “
尽
j ǐ n
管
g u ǎ n
气
q
ì
候
h ò u
条
t i á o
件
j i à n
不
b ù
佳
j i ā
”
sabab gap boshida koʻrsatilgan. Biroq, sinxron tarjima jarayonida
grammatik jihatdan toʻgʻri tarjima qilish uchun gapning yakunini
kutishga vaqt yoʻq, shu bois bu kabi murakkab gaplar tarjimasida
tarjimon xatoga yoʻl qoʻyishi mumkin. Ammo ketma-ket tarjima
jarayonida bu kabi grammatik xatolarga yoʻl qoʻyish nisbatan kam
uchraydi. Boisi, bu tarjima turida tarjimon gap yakunini kutishi
mumkin. Har bir mukammal tarjima zamirida ogʻir mehnat, tubsiz
bilim yotadi.
Chet tilini tushunish, tarjima qilish uchun, uning tarixiy va madaniy
kelib chiqishini tushunish kerak. Bu, shubhasiz, tarjimonning ishidagi
qiyinchilik va ish yukini oshiradi. Xorijiy davlatlarning urf-odatlari va
anʻanalarini tushunish qiyin, albatta. Har bir jumla ortidagi yashirin
sanʻatni aniqlay olish uchun faqat koʻproq mashq qilish. Bu orqali
tarjimonning darajasini asta-sekin yaxshilay olishga erishish
mumkin
124
. Tarjimonlar ish jarayonida boshqalarni xafa qilmaslik
uchun turli mamlakatlarning ijtimoiy, madaniy va lisoniy kelib chiqishi
toʻgʻrisida maʻlum bir maʻlumotga ega boʻlishlari kerak. Masalan, xi-
toyliklar: “
很
h ě n
麻
m á
烦
f a n
您
n í n
了
l
e
。您
n
í
n
走
z ǒ u
了
l
e
好
h ǎ o
长
cháng
时
s h í
间
j i ā n
，好
h ǎ o
像
xi à ng
很
h ě n
累
l è i
” (Siz uzoq sa-
fardan keyin juda charchagan boʻlishingiz kerak. Sizga juda tashvish
keltirildi) degan jumlani tez- tez takrorlab turishadi (hurmat va min-
124
知
行
.(ZHEXIN).
在翻
译过
程中会遇到哪些困
难
. – Zhongguo,2018 -
页
. 92.
91
natdorchilik
yuzasidan).
O‘zbek
madaniyatida
boshqalarga
charchaganliklarini aytish yoki soʻrash, tashvish keltirilganligidan
afsusda ekanligini bot-bot takrorlash minnatdorchilikni ifoda etmaydi.
Shu sababli tarjimon soʻzlarni tarjima qilishi shart emas, “Sayohat
nihoyatda maroqli oʻtgan boʻlsa bundan juda hursand boʻlamiz”
talqinidagi tarjima ayni muddao.
Sinxron tarjima jarayoni oddiy kodlashgan tizim bilan ishlash
emas, balki tushunchaga asoslangan asl xabarni maqsadli tilda aniq,
tushunarli va toʻliq yetkazishdir. Shuning uchun sinxron tarjima sifatiga
taʻsir etuvchi beshta muhim omilga eʻtibor qaratish kerak bo‘ladi:
Bular: 1. Xotiraning oʻrni; 2. Prognoz yaʼni bashorat; 3. Chidamlilik,
bardosh; 4. Saqlash hajmi; 5. Sinxron tushunish va ifoda etish.
125
Yaxshi xotira – malakali tarjimon boʻlish uchun zaruriy sifatdir.
Tarjimonning bashorat qilish qobiliyati uning til qobiliyati va bilimiga
bogʻliq. Bu, oʻz oʻrnida, tarjima jarayonida ham soʻzni bashorat qilishni
ham, maʻno bashoratini oʻz ichiga oladi. Tarjimonning mos-
lashuvchanligi va saqlash qobiliyati uning keng qamrovli til qobiliyati
va ishlash qobiliyatining eng yaxshi aksidir. Jumlalar xatolarini oʻz
vaqtida tuzatish, iboralar, jarangli soʻzlar, toʻgʻri otlar va boshqalarni
toʻgʻri ishlatish uchun betaraf soʻzlardan foydalanish tarjima jarayoniga
moslashishga yordam beradi. Bir vaqtning oʻzida ham tinglab ham
tarjima qilishda tarjimondan kuchli javob va saqlash imkoniyatlariga
ega boʻlishlari talab qilinadi. Sinxron tarjimani sinxron tushunish,
ifoda etish uning oʻziga xos xususiyatlari bilan belgilanadi
126
.
Sinxron tarjimada tarjimon nutqning har bir qismi haqida turli tu-
shunchalarni taxmin qila olishi kerak. Baʻzi hollarda, tarjimonning tar-
jima qilishdan oldin bir yoki bir nechta fikrni kutishi talab etiladi, baʼ-
zida esa, nutq o‘rtasida notiqning nima demoqchi ekanligini tushunish
imkoniyati tug‘iladi. Bunday holatlarda tarjimon prognozlash qobiliya-
tini ishga solib maʼlumotning tahminiy modelini yaratishi kerak boʻ-
ladi. Sinxron tarjimada tarjimon notiqdan bir necha soniya orqada qol-
125
Seleskovitch D. Interpreting for International Conferences: Problems of Language and
Communication. – Washington,1978. –P. 84.
126
张
幼屏
.
同声传译的重要
因素
»
厦门大学学报
哲社版
. – Xiamen, 1997 -
页
. 31.
92
sa ham, bashorat qilish qobiliyati unga voizning soʻzlangan nutq tez-
ligini ushlab turishga imkon bera oladi
127
.
Xitoy va oʻzbek tillari bir-biridan ancha uzoq boʻlganligi sabab tar-
jima amalga oshirayotganda, odatda, til tuzilishida zaruriy oʻzgarishlar
kiritish kerak bo‘ladi. Masalan: Toshkent viloyati hokimi va Jiangsu
pravinsiyasi gubernatori uchrashuvi chogʻidagi suhbatda quyidagi
jumla tarjimasi amalga oshirilgan
Do'stlaringiz bilan baham: |
