O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Shokolad  va  kakao  kukuni.

  Shokolad

  yuqori  kaloriyaga  ega,  chunki 

uning  tarkibida  yog„  (30-40%)  va  shakar  (55-63%)  ko„p.  shokolad  ishlab 

chiqarishning  asosiy  xom  ashyosi  kakao  dukkagi  (tropik  mamlakatlarda 

etishtiriladigan  kakao  daraxtining  doni)  va  shakardir.  shokoladning  ayrim 

turlariga  shakardan  tashqari  sut,  kofe,  vafli  va  boshqa  mahsulotlar,  shuningdek, 

vitaminlar  qo„shiladi.  

Shokolad  olish  uchun  kakao  dukkagi  begona  qo„shilmalardek tozalanadi 

va  qovuriladi.  Qovurilgan  dukkaklar  yormaga  aylantiriladi,  so„ngra  po„sti 

ajratilib  kakao-velli  hosil  bo„ladi,  u  un  kabi  massaga  aylantiriladi  va  qand 

talqoni  hamda  boshqa  qo„shilmalar  qo„shiladi.  Hosil  bo„lgan  massa  yaxshilab 

eziladi,  qoliplarga  quyiladi,  past  haroratda  sovutilib,  qattiq  holatga  keltiriladi, 

keyin  qoliplardan  chiqarib  olinadi,  urov  qog„oziga  yoki  zar  qog„oziga  o„raladi, 

ustidan  etiketka  yopishtiriladi  va  idishlarga  joylanadi.  Ishlab  chiqarish  tartibi  va 

usuliga  qarab  shokolad:  oddiy,  desertli,  g„ovak,  tortib  sotiladigan  va  shokolad 

kukuni  turlariga  bo„linadi.  

Qo„shimchali  va  qo„shimchasiz 

oddiy  shokolad

  katakdor,  medalga 

o„xshash,  g„ovak  va  yaxlit  shakllarda  ishlab  chiqariladi.  Qo„shimchasiz  oddiy 

shokolad 

turlariga: 

“Dorojniy”, 

“Sirk”, 

“Detskiy” 

va 

boshqalar, 

qo„shimchalilariga-  “Orexoviy”,  “Slivochniy”  (sutli),  “Alyonka”  (sutli), 

“Mishka” (maydalangan  danakli)  va boshqalar kiradi.  

G„ovak  shokolad  desertli  shokolad  massasidan  tayyorlanadi,  u  havosiz 

asbobdan  qoliplarga  qo„yiladi  va  tez  sovutiladi.  G„ovak  shokoladning 

katakdorligi  oddiy  shokoladnikidan  qalinroq  bo„lib,  u  ancha  yumshoq  va  juda 

                                                                                                                          

sholda, korxona  izi  ishlab chiqargan mashslotning sifatiga javob beradi. 

---

73 

 

xushta‟m  bo„ladi.  Bunday  shokolad  turiga:  “Slava”,  “Konyok-gorbunyok”, 

“Raketa” va boshqalar kiradi.   

Kakao 

kukuni

 

kakao 

dukkagidan  ishlab  chiqariladi.  Har  xil 

qo„shilmalardan  tozalangan  kakao  dukkagi  qovuriladi,  maydalab  yorma  qilinadi, 

po„sti  ajratiladi  va  kakao-massaga  aylantiriladi,  keyin  undan  kakao  yog„ining  bir 

qismini  chiqarib  olish  uchun  presslanadi.  Hosil  bo„lgan  kakao  kunjarasi 

quritilgandan  keyin  maydalab  kukunga  aylantiriladi.  Kakao  kukuni  ishlov 

berilgan  va  ishlov  berilmagan  turlarga  bo„linadi.  Ishqorlar  (ovqatga 

ishlatiladigan  soda,  uglerod  ammoniysi)  bilan  ishlov  berilgan,  qaynoq  suvga 

solinganda  tezda  cho„kindi  hosil  qilmaydigan,  turg„un  kakao  kukuni  ishlov 

berilgan  kakao-kukun  deyiladi.  Ishlov  berilmagan  kukunga  yuqoridagidek  ishlov 

berilmaydi.  “Prima”,  “Zolotoy  yarlo„k”  kakaolari,  ishlov  berilmagan  kakao-

kukuni  navlariga  kiradi,  “Ekstra”,  “Nasha  marka”  lar  esa  ishlov  berilgan 

kukunlardir.   

Kakao  kukuni  oldindan  (qadoqlab)  yasab  qo„yilgan  va  sig„imi

 

ko„pi 

bilan  250 

g

  bo„lgan  tunuka  bankalarga,  kartondan  yasalgan  qutichalar  va  yupqa 

kartondan yasalgan pachkalarga, sig„imi

 

100 

g 

qog„oz

 

xaltachalarga, sig„imi

 

5