O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

To‗qilgan,  halqalanib  to‗qilgan  va  o‗ralgan  attorlik  buyumlari. 

Bu 

guruhdagi  buyumlar  assortimentiga  tasmalar,  jiyak  (tesma)lar,  shnurlar  va popuk 

(baxroma)  lar  kiradi.  Bu  buyumlar  kiyimlar  va  bosh  kiyimlarni  bezash  hamda 

prikladka  materiallari  va boshqa maqsadlar uchun mo„ljallangan. 

Tasma  (lenta)lar. 

Tasmalar  xomashyolari  bo„yicha  alyunitli,  paxta  ipak, 

yarim  ipak,  jun,  yarimjunli  gazlamalar  va  rezinali  iplarga;  pardozi  bo„yicha  - 

oqartirilmagan,  oqartirilgan,  gul  bosilgan,  olachipor,  yaltiratilgan,  yelimlangan 

va  patli;  ishlatilishi  bo„yicha  -  prikladkali,  bezak-pardozlovchi,  kiyimga 

yordamchi  tasmalarga  bo„linadi.  Tasma  -  tanda  hamda  arqoq  iplarining  o„zaro 

to„qilishi  asosida  tasma  to„qish  stanoklarida  olingan,  chekkalariga  yaxshi  ishlov 

berilgan  ingichka  buyum. 

Prikidkali  tasmalar  ichki  kiyimlarda 

bog„ich, 

tikuvchilik  va  trikotaj  buyumlari  choklarini  berkitish  uchun,  molniya-ilmoq 

hamda  yelkabog„ich  sifatida  ishlatiladi. 

Bezak-pardozlovchi  tasmalar, 

ichki 

kiyimlar,  ko„ylaklar,  kostyumlar  va  bosh  kiyimlarni  pardozlash,  sochlarga 

taqish, bantlar bog„lash uchun qo„llaniladi. 

Jiyak  (tesma)lar. 

Jiyaklar  o„rish  yoki  halqalash  yo„li  bilan  to„qish 

stanoklarida  bir  tizim  iplardan  olinadi.  Jiyaklar  o„rilishi  bo„yicha  bir  va  ikki

 

o„ramli  bo„ladi.  Ular  pardozi  bo„yicha  oqartirilmagan,  oqartirilgan,  sidirg„a 

bo„yalgan,  ko„p  rangli,  tashqi  ko„rinishi  bo„yicha  silliq  va  fasonli  qilib 

chiqariladi.  Ishlatilishi  bo„yicha  prikladkali,  bezak-pardozlovchi  guruhlarga 

---

351 

 

ajratiladi. 

Prikladkali  jiyaklar 

ichki  kiyimlarni  bog„ichlash,  buyumlar  chekkasini 

qoplash  (obshivka),  beldamchalarni  bog„ichlash  va  choklarni  yopish  uchun 

foydalaniladi. 

Bezak-pardozlovchi  jiyaklar

ga

 

o„rilgan  fasonli, ko„p rangli hamda 

bir qancha halqalanib  to„qilgan  jiyaklar  kiradi. 

Bog‗ich (shnur)lar. 

Ular yumaloq, oval yoki yassi shaklda bo„ladi. Ishlab 

chiqarish  usuli  (o„rilgan,  burama),  ishlatilishi  (bezak-pardozlovchi  va 

prikladkali),  pardozi,  eni  yoki  diametri  bo„yicha  bo„linadi. 

Bezak-pardozlovchi 

bog„ichlar  tikilgan,  trikotaj,  poyabzal,  bosh  kiyimlar  va  boshqa  buyumlarni 

pardozlash uchun qo„llaniladi.