O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 

 

Internet veb-saytlari 

1.

 

  Rambler-http ://www/rambler,  ru/; 

2.

 

  www.Google.ru 

3.

 

  www.Referat.ru 

4.

 

  www.UzReport.com 

5.

 

  Yandex- http ://yandex/ru/; 

6.

 

  Aport!- http ://www/aport.ru/; 

7.

 

  @rus”- http ://atrus.ru./; 

8.

 

  http://www.unece.org/sme/cjnfrm01.htm 

 

---

43 

 

II-BOB. DON VA DON MAHSULOTLARI 

2 . 1 .   Yo rma la r,   ula rning   a s s o rtime nti  va   s ifa t 

k o ‗rs a tk ic hla ri  

Yorma  bug„doy,  tariq,  arpa,  qora  bug„doy,  sholi,  suli,  makkajo„xori  va 

ayrim  dukkakli  o„simliklar  donidan  tayyorlanadi.  Boshoqli  o„simliklar  (dukkakli 

o„simliklar  bundan  mustasno)  donining  tuzilishi  taxminan  bir  xil bo„lib, qobiqlar 

(mevali  va  urug„li),  aleyron  qatlam,  unli  yadro  (endosperma)  va  murtak 

(zarodish)  dan  iborat.  Suli,  arpa,  qora  bug„doy,  tariq  va  sholi  donining  sirti, 

mevali  va  urug„lik  qobig„idan  tashqari,  po„st  (rangli  -  gul  qobiq)  bilan 

qoplangan.  

Yorma  tur  va  xillarga,  ulardan  ayrimlari  esa  marka,  nav  va  raqamlarga 

bo„linadi.  yormaning  turi  u  olingan  don  ekiniga  qarab  belgilanadi.  Ularning 

xillari  dondan  yorma  olishda  qo„llaniladigan  turli  texnologik  usullarga  bog„liq. 

Xususan,  bug„doy,  yormasi  -  maishiy,  poltavskiy  yorma,  Artek  yorma;  guruch 

yormasi  -  silliq  guruch,  yaltiroq  guruch,  oqshoq,  arpa  yormasi  -  perloviy  va 

yachneviy  xillarga  bo„linadi  va  hokazo.  Ma‟lum  bir  ekinning  doni,  masalan, 

guruch,  bug„doy,  makkajo„xori  donlari  ximiyaviy  tarkibi  va  xossasi  bilan  bir-

biridan  farq  qilgan  hollarda  yorma  tip  va  markalarga  bo„linadi.  yormalarning 

raqamlari  dona  (zarra)  larining  mayda-yirikligi  va  ularning  bir  xilliligini 

tavsiflaydi.  Ishlab  chiqarish  jarayonida  maydalangan,  silliqlangan  yorma 

raqamlarga  bo„linadi.  yormani  mahsulot  naviga  bo„lishda  yadrosining  sifati, 

begona  aralashmalarning  oz-ko„pligi  va  boshqa  sifat  ko„rsatkichlari  nazarda 

tutiladi.   

Yormaning  oziqlilik  qimmati  ulardagi  oqsil,  uglevod,  yog„,  mineral 

moddalar  va  vitaminlarning  miqdoriga  bog„liq.  yorma  tarkibida  oqsil-8-12%; 

kraxmal  -  65-78%,  yog„  -  0,3-9%,  mineral  moddalar  2%  gacha  bo„ladi, 

shuningdek,  ko„p  miqdorda  V

1

  V

2

,  RR,  E  singari  vitaminlar  ham  mavjud. 

yormaning  ko„pgina  turi  lazzatli,  nisbatan  yuqori  kaloriyali  bo„lib,  yaxshi  hazm 

bo„ladi.  

---

44