Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Farovonlik iqtisodiyoti: Eslatma

Biz 7-bobdan farovonlik iqtisodiyoti asosiy darslarini eslashdan boshlaymiz. Tahlilimizni aniq qilish uchun biz ma’lum bozor – alyuminiy bozorini koʻrib chiqamiz. 1-rasm alyuminiy bozori talab va taklif chizigʻini koʻrsatadi.

Agar 7-bobdan eslasangiz, talab va taklif chizigʻi xarajatlar va daromadlar haqida muhim ma'lumotlarni oʻz ichiga oladi. Alyuminiy uchun talab chizigʻi iste'molchilar toʻlashga tayyor narxlarda oʻlchanadigan alyuminiy miqdorini aks ettiradi. Har qanday berilgan miqdorda, talab chizigʻi balandligi chekli xaridor toʻlashga tayyor boʻlgan narxni koʻrsatadi. Boshqa soʻz bilan aytganda, u iste'molchiga oxirgi sotib olingan alyuminiy birligining narxini koʻrsatadi. Xuddi shunday, taklif chizigʻi alyuminiy ishlab chiqarish xarajatlarini aks ettiradi. Har qanday berilgan miqdorda, taklif chizigʻi balandligi chekli sotuvchi xarajatlarni koʻrsatadi. Boshqacha qilib aytganda, u ishlab chiqaruvchi uchun oxirgi sotilgan alyuminiy birligining xarajatlarini koʻrsatadi.

Hukumat aralashuvi boʻlmasa, narx alyuminiy uchun taklif va talab muvozanatini toʻgʻirlaydi. Ishlab chiqarilgan va iste'mol qilingan alyuminiyning bozordagi miqdori 1-rasmdagi Q_bozor sifatida koʻrsatilgan bozor muvozanatida u ishlab chiqaruvchi va iste'molchilarning umumiy ortiqchaligini maksimallashtirishi ma’nosida samaralidir. Bu shuni anglatadiki, bozor resurslarni shunday taqsimlaydiki, alyuminiyning iste'molchilar ushun umumiy qiymatidan ishlab chiqaruvchilar sotadigan alyuminiyning umumiy xarajatlari ayrilgani (qiymat – xarajat) maksimal darajaga yetadi.

2.