Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Makroiqtisodiy siyosatning nominal va real valyuta kurslariga ta’siri

Real valyuta kurslari jamgʻarma va sarmoyalar oʻrtasidagi farqni koʻrsatuvchi vertikal toʻgʻri chiziq va sof eksport miqdorini koʻrsatuvchi, oʻngdan pastga egilgan egri chiziq kesishgan nuqtada tenglikka erishadi (17.3-rasm). Ushbu nuqtada xorijga kredit berish sifatida koʻrsatilgan milliy valyuta taklifi, xorijliklarning ushbu mamlakatdan sof eksportni sotib olishi uchun zarur boʻladigan milliy valyuta talabi bilan kesishadi. Bu shuni bildiradiki, real valyuta kursi kapital bilan boʻladigan operatsiyalar boʻyicha milliy valyuta taklifini joriy operatsiyalar uchun unga boʻlgan talabni tenglashtiradi.

E S-I

Real valyuta kurslari

Xn(E) Real almashtirish kursining

muvozanat nuqtasi

Sof eksport Xn

31.3- rasm. Real almashinuv kursidagi muvozanat.

Davlat xarajatlarining oshishi (yoki soliqlarning kamayishi) milliy jamgʻarmalarni kamaytiradi va (S-I) egri chiziq chapga suriladi (17.3- rasm). Bu siljishlar xorijiy investitsiyalar uchun milliy valyuta taklifining kamayishini koʻrsatadi.

Valyuta taklifining qisqarishi uning real almashtirish kursini oshiradi. Natijada, milliy mahsulotlar xorijliklarnikiga nisbatan qimmatlashadi. Bu esa, oʻz navbatida, eksportning qisqarishiga va importning oshishiga olib keladi. Oqibatda joriy operatsiyalar hisobida taqchillik paydo boʻladi. Agarda, soliqlarning kamayishi investitsiyalarning oshishiga olib kelsa, milliy jamgʻarmalar hajmi oʻzgarmasa ham (S-I) egri chizigʻi yana chapga siljiydi.

E S2-I S1-I

Real valyuta kursi

Sof eksport Xn2 Xn1 Xn