Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

1 b

ΔY= -------------------- ΔG ΔTa

1-b(1-t)+m’ 1-b(1-t) + m’

Agar davlat xarajatlari va avtonom soliqlar bir xil miqdorga koʻpaysa muvozanatli ishlab chiqarish hajmi shu miqdorga teng yoki undan kamroq summaga koʻpayadi. Buni balanslashgan byudjet multiplikatori deb yuritiladi. Balanslashgan byudjet multiplikatori birga teng yoki undan kichikroq boʻladi.

Davlat xarajatlari oʻzgarishidan yuzaga keladigan multiplikativ samara soliqlar pasayishidan olinadigan multiplikativ samaradan kattaroq boʻladi. Bu holat davlat xarajatlarining daromadlar va is’temol hajmiga ta’siri (soliqlar oʻzgarishi ta’siriga nisbatan) kuchliroq ekanligi oqibatidir.

Ushbu farq fiskal siyosat vositalarini tanlashda muhim rol oʻynaydi. Agar hukumat davlat sektorini kengaytirmoqchi boʻlsa, davriy pasayishni tugatish uchun oʻz xarajatlarini oshirishi, inflyatsiyani cheklash uchun esa soliqlarni oshirishi maqsadga muvofiq boʻladi.

Aksincha, fiskal siyosat davlat sektorini cheklashga qaratilgan boʻlsa, davriy pasayish sharoitida soliqlarni kamaytiradi, davriy koʻtarilish paytida esa davlat xarajatlarini oshirish maqbul yoʻl hisoblanadi.

5.