Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Umumiy foydalanishdagi mahsulotlar iste’moldan mahrum qilinish va iste’molda cheklanganlik xususiyatlariga ega emasdirlar. Ya’ni kishilarga umumiy foydalanishdagi mahsulotlarning iste’molini cheklash mumkin emas, shuningdek bir kishining iste’moli boshqa kishining uni iste’mol qilish imkoniyatini kamaytirmaydi. Masalan, kichik shaharchada tornado ovozi umumiy foydalanishdagi mahsulot hisoblanadi. Ya’ni, tornado yuzaga kelgandan keyin hech kimni uning ovozidan himoya qilish mumkin emas (demak bu ist’emoldan olinishi mumkin emas). Undan tashqari, biror kishi ushbu shovqindan foyda oladigan boʻlsa, u boshqa biror kishining imkoniyatlarini kamaytirib yubormaydi (demak bu iste’molda cheklangan emas).

RASM

Tovarlarning to'rt turi.

Iste'moldagi raqobat?

_Ha Yo`q

Mahsulotlar ikki xususiyatlariga ko'ra to'rt toifaga guruhlangan bo'lishi mumkin; (1) odamlar undan foydalanishdan to’xtatiadigan tovarlar bundan mustasno. (2) Agar bitta odamning tovarlarni iste’mol qilishi, boshqa odamlarning shu tovarlarni iste’mol qilishlarini qisqartirsa, bu tovarlar raqobatdosh bo’ladi.
Ha
Mustasnomi?

Yo`q

Xususiy mulk

• 
  Muzqaymoq ko’nusi
  
• 
  kiyimlar
  
• 
  tirband yo’llardan foydalanish uchun to’lov
  

Umumiy resurslar

• 
  dengizdagi baliq
  
• 
  Atrof muhit
  
• 
  bepul yo’llardan ketyapish
  

Tabiiy monopoliyalar

• 
  yong'indan himoya
  
• 
  Kabel TV
  
• 
  tirbanad bo’lmagan yo’llar uchun to’lov
  

davlat mahsulotlari

• 
  Milliy mudofaa
  
• 
  Tirband bo’lmagan yo’llar uchun to’lov
  

3.