Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta-maxsus taʼlim vazirligi toshkent davlat pedagogika universiteti

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA OʻRTA-MAXSUS TAʼLIM VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

BIOLOGIYA OʻQITISH METODIKASI 2-OLIY TAʼLIM MUSASSASASI (SIRTQI) YOʻNALISHI 202-guruh talabasi Shermetova Shaxnozaning “Qon tarkibi va uning turlari. Qon tomirlarining turlari.” mavzusida tayyorlagan mustaqil ishi

Mavzu: Qon tarkibi va uning turlari. Qon tomirlarining turlari.

Reja:

1. 
   Qontarkibivauningturlari.
   
2. 
   Qontomirlariningturlari.
   

Qonikkiqismdaniborat:

• 
  birinchiqismiqonningsuyuqqismi, ya’niqonplazmasi;
  
• 
  ikkinchiqismiqonningquyuqqismi, ya’nishakllielementlaridir.
  

Qonumumiyhajmining 55-60% iniqonplazmasiva 40-45% inishakllielementlartashkilqiladi. Qonningo‘rtachamiqdorikattaodamda 5 litrbo‘lib, u tanaog‘irliginingo‘rtacha 7% initashkilqiladi. 1 kg tanaog‘irligigao‘rtacha 70 ml qonto‘g‘rikeladi. Bolalardahar 1 kg tanaog‘irligigato‘g‘rikeladiganqonmiqdorikattalarnikiganisbatanko‘proqbo‘ladi (80 100ml).

Mundarija 

• 
  Qonplazmasi
  
• 
  Qonningshakllielementlari
  
• 
  Eritrositlar
  
• 
  Leykositlar
  
• 
  Trombositlar
  

Qonplazmasi

Qonplazmasiqonningsuyuqqismibo‘lib, u murakkabaralashmadir. Uningtarkibidaoqsillar, yog‘lar, uglevodlar, mineral tuzlar, gormonlar, fermentlar, antitelalarvaeriganholdagigazlar (kislorod, karbonatangidridkabilar) bo‘ladi.

Qonplazmasitarkibidaorganizmninghayoti-o‘sishivarivojlanishiuchunzarurbarchaoziqmoddalarbo‘lib, ularovqathazmqilishorganlaridanqongaso‘riladi. Qonningdoimiyharakatinatijasidabumoddalarhujayralargao‘tadivao‘zlashtiriladi.Moddalaralmashinuvinatijasidahujayralardahosilbo‘lganqoldiqmoddalarqongao‘tib, ayirishorganlarigayetkaziladivatashqarigachiqaribyuboriladi. Plazmatarkibidagivitaminlar, fermentlar, gormonlarhujayralardamoddalaralmashinuvijarayoni normal o‘tishidavaantitelalarorganizmniyuqumlikasalliklardanhimoyaqilishidamuhimahamiyatgaega.

Shundayqilib, qonhamdaqonplazmasiodamtanasihujayralariningoziqlanishida, ulardagibarchahayotiyjarayonlar normal o‘tishidavaorganizmniyuqumlikasalliklardansaqlashdamuhimahamiyatgaega. Shununguchun ham qonyokiundantayyorlanganplazmadavolashmaqsadidaqo‘llaniladi. Bu qonvaplazmasog‘lomodamlardan (donorlardan) olinadi.