Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

 

STRESS “QOTILLARI” 

Bilamizki  o`ta  ko`p  stress  sog`ligimiz  va  farovonligimiz  uchun  salbiy  tasir 

ko`rsatishi  mumkin.  Bu  bog`liqlik  France  Telecomda  yanada  zararli  va  fojiyali 

yaqqol  aksini  topdi.  2008-yilning  boshlaridan,  kompaniya  uchun  ishlaydigan 

ishchilarning  40  dan  ortig`i  o`z  jonlariga  suyuqasd  uyushtirdilar.  Bu  holat  esa 

dunyodagi matbuot, xalq va Fransuz hukumati  etiborini o`ziga jalb qildi, chunki o`z 

joniga  qasd  qilishning  ko`pchiligi  va  10  lab  muvaffaqqiyatsiz  suyuqqasdlar  ishga 

bog`liq  muammolarga  bog`langani  aniqlandi.  Fransiyada  boshqa  katta  G`arbiy 

mamlakatdagiga qaraganda o`z joniga suyuqqasd qilish ko`rsatkichi yuqori bo`lsada, 

aynan  bu  holat  judayam  og`ir.Bu  holatni  yaxshilash  uchun,  Parij  prokurotura 

boshqarmasi  kompaniya’ning  ruhiy  ziyon  yetkazish  ayblarini  tekshirish  uchun  bel 

bog`ladi.  Sud  tekshiruvni  France  Telecomning  sobiq  bosh  ijrochisi  va  uning 

boshqaruv  jamoasining  ikkita  azolariga  qarshi  Solidares  Unitaires  Democratiques 

birlashmasi tomonidan bo`lgan shikoyat natijasida boshlaydi. Bu shikoyat “muammo 

keltirib  chiqargan  qayta  tuzish”ni  amalga  oshirishning  boshqaruvini  qoraladi. 

Tekshiruvchi  bayonotuining  bo`laklari  (umumiy  bo`lmasada)  Fransuz  axborot 

vositalarida  jop  etildi.  U,  kompaniyani  2006-2008-yillar  oralig`ida  22,000  ish 

o`rinlarini  olib  tashlashda  ishlatilgan  psixologik  bosimlarning  turli  xil  shakllaridan 

foydalangan holatini tasvirlaydi.Kompaniya shifokorlari boshqaruv bo`limini bu kabi 

katta  o`zgarishlar  bilan  birga  kelishi  mumkin  bo`lgan  stressing  psixologik  xavfi 

haqida  ogohlantirgan  edi.  “O`z  joniga  qasd  qilishlarning  to`lqini  Fransuz 

jamiyatining  yurada  g`alati  vaziyat  bilan  muhirlanib  qoldi:  hattoki  mustahkam 

ishchilar muhofazasi bilan, o`zlarini globalizatsiya naznida xafsiz emasdek ko`rdilar 

va  ko`pchilik  o`z  chegara doiralaridan  chiqish  darajasida undalayotganliklari  haqida 

---

585 

 

norozichilik  bildirdilar.”  Kompaniya’ning  huquqshunosi  Franz  Telecom  o`z 

ishchilarini ishdan bo`shatish uchun muntazam ravishda bo`sim o`tkazganligini inkor 

qildi. 

Kompaniya  rahbarlari  ular  bu  muammoga  murojat  qilishlari  uchun  tub 

o`lchamlar  olishlari  kerakligini  anglab  yetdilar.Ilk  o`zgarishlardan  biri  yangi  bosh 

direktor  Stephane  Richard  edi  va  u  “shok  holatidagi,  uni  boshdan  o`tkizayotgan  va 

yanada  yomonroq  holatdagi  ishchilarning  ruhiy  holatini  qayta  tiklash”uning  ustivor 

vazifasi  ekanligini  ta’kidladi.Kompaniya  xoxishsiz  ishni  ko`chirishlar  kabi  shikast 

yetkazuvchi  deb  topgan  bazi  ish  o`rni  amaliyotlarini  to`xtatdi  va  ruhlantiruvchi 

qo`llab  quvvatlash  amaliyotlarini  boshladi  (uyda  o`tirib  ishlash  kabi).  Kompaniya 

vakili kompaniya ko`chuvchi, ish-turmush tarzi balansi va stress kabi ish o`rinlaridagi 

muammolarning  keng  turini  qamrab  oluvchi  birlashmalar  bilan  kelishuvlarning  6 

tasidan 2 tasini amalga oshirganligini aytadi.