1. Qanday turdagi boshqaruv – feedforward, concurrent yoki feedback – bu
holat uchun foydali bo’lishi munkin deb o’ylaysiz? Tanlovizdi tushuntirib bering.
3. Britaniya Havo Yo’llari boshqaruvi yanada unumdor bo’lishi munkinmidi?
583
6-mavzu: Zamonaviy menejer
TOO BIG TO CHANGE
(o`zgartirish uchun o`ta katta)
Uni hech kim tasavvur qilmas edi. Bu yillardan so`ng, u muvaffaqqiyatsizlikka
uchrash uchun kattalik qiladi deb o`yladilar. Biroq, 2009-yilning 1-iyunida General
Motors Korporatsiyasi bankrotga uchradi va bu sanoat tarixidagi 2-eng katta
bankrotlik edi. 2004-yildan beri foydaga erisha olmayotgan GM 172 milliard dollar
qarzi va82 milliard dollarlik mol-mulki borligini e’lon qildi. Istalgan biznes talabasi
o’ziga aytishi mumkin bo`lganidek, bu raqamalar balansga to`g`ri kelmaydi ayniqsa,
kompaniya’ning “equity”si yetarlicha kichik bo`lsa.
2009-yilning 30-martida GM ning bosh boshqaruvchisi sifatida saylangan Fritz
Henderson “numbers guy” edi biroq, u kompaniya’ning madaniyati o`zgartirilishi
kerakligini bilar edi. Uning yangi tashkiliy madaniyati haqidagi farazi 4 ta
ko`rsatmaga bo`g`liq edi: risk olish, hisobot beruvchi, tezlik va xaridor mahsuloti
etibori. Muammo shunda ediki, GM oldinlari ham miksed muvaffaqqiyat bilan o`zini
boshqattadan kashf qilishga ham harakat qilgan edi. “GMning o`tmishi madaniyatni
o`zgartirish haqidagi doimiy gaplar bilan to`lib toshgan edi….. U brendlar, bo`limlar
va viloyatlar o`zini-o`zi boshqarish va federtsiya ichidagi raqobatlashuvchi shtatlarda
byuokratik kompaniyalar bo`ylab madaniy o`zgarishni tashkil etishga jon jahdi bilan
harakat harakat qilgan.” Biroq, GMning boshqaruvchilari bu safar boshqacha bo`ladi
deb ta’kidladilar. Barchasiga qaramasdan, bankrotlik va kuchli boshqaruvning
tanlangan bartarafligi bore di. Narsalar rostdan ham o`zgarayotgan edimi?Uning
yaxshi maqsad qilingan rejasiga qaramasdan Henderson 2009-yilning 1-dekabrida
kengash tomonidan o`z vazifasidan ozod etildi.Bazilar uni kompaniuya’ni
o`zgartirish darajasida qatiy emas deb topdilar (o`yladilar). Uni o`rnini egallagan
shaxs Obama adminstratsiyasining bankrotlikdan so`ng avtomobil ishlab
chiqaruvchilarining qayta tiklanishlarini nazorat qiluvchi “avtomobil bodshosi” Ed
Whitacre edi va u AT&T ning yaxshi xurmat qozonib nafaqaga chiqqan va raisi edi.
GM ning “zo`r berib ishlangan” madaniyatini o`zgartirishda Whitacre duch
keladigan qiyinchiliklar judayam katta. Bosh direktor va boshqa bosh
boshqaruvchilarning yaqinda bo`lib o`tgan majlisi nima uchun bundayligi ko`rsatadi.
Majlis avtomobil va yuk mashinalarining yangi avlodlari uchun bo`lgan rejalarni
tasdiqlash uchun o`tkazildi. Boshqaruvchilar o`zlari tayyorlagan barcha rasmlar,
jadvallar va moliyaviy hisob-kitoblar (loyihalar) ini ko`rsatib bo`lmaslaridan
Whitacre nima uchun ular birinchi navbatda majlis qilayotganliklarini so`rash uchun
ularni to`xtatdi. “Barchangiz buni barchasini astoydil tekshirib chiqdilaring,
fikrimcha sizlar birorta foydsiz va foyda keltirmaydigan narsani isbotlab bermoqchi
emassizlar, xo`sh nima uchun oxirgi qarorni qabul qilmaysizlar?” U rejalarni
ko`rsatilishi va taklif qilinishiga imkon berdi va odatiy juma kengashi tarqatildi. Va
buni amalga oshirgan faqatgina bosh boshqaruvchilar emas. Ilgarilari, hattoki kichik
qarorlar ham komissiyadan komissiyaga o`tib astoydil o`ylab ko`rilar edi. Whitacre
buni o`zgartirishga harakat qilmoqda. Boshqaruv va qaror qabul qilishni GM ning
“multilayered” tashkilotiga yuklash va byuokratikani yo`q qilish Whitacre harakatv
584
qilayotgan madaniy o`zgarishlarning katta qismlari hisoblanadi. GM ning kuchli
korporativ madaniyatini o`zgartirish oson kechmasligi tayin biroq, agar GM yana
oldingidek “automotive icon” bo`lmoqchi bo`lsa, bu muhimdir.
Whitacre kirishgan o`zgarishlar bilan, GM 2010-yilning boshlang`ich ikki
choraklarida foydaga erishdi. Uning maqsadi birga bo`lganligi tufayli, Whitacre
2010-yilning erta avgustida bosh direktorlik maqomidan ketdi va direktorlar
kengashining azosi bo`lgan Daniel Akerson uning o`rmini egalladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
