Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Mavzu -5. Tashkilotlar va ularni boshqarish (2 soat) 

1.Tashkilotlar  tushunchasi  va    ularning  tavsifi.  Tashkilotning  yashash 

davri.  

2.Tashkilot  ichki  va  tashqi  muhitining  omillari  va  o’zgaruvchanlari. 

Tashkilotlar  faoliyatini turkumlashtirish.  

3.Tashkiliy tuzilmalarning turlari. Tashkilotning tashkiliy tuzilmasi.  

4.Asosiy tashkiliy-xuquqiy shakllar.  

5.Boshqaruvning samaradorligi. 

 

Menejmentning ishini samarali tashkil qilish uchun, menejer faoliyatini amalga 

oshiradigan  tashkilot  mavjud  bo‘lishi  kerak.Tashkilot  tushunchasi  vaqt  o‘tishi  bilan 

bir  necha  marta  o‘zgardi.  Boshlang‘ich  bosqichda  tashkilot  har  qanday  tizimning 

strukturasi sifatida tasavvur qilingan. «Menejment» bilimning mustaqil sohasi bo‘lib 

ajralib  chiqqandan  so‘ng,  «tashkilot»  so‘zi  ongli  talqin  qilingan,  (korxonada 

(firmada)  qabul  qilingan),  rollarning  berilgan  strukturasi,  funksiyasi  huquq  va 

burchlar bilan  fikr  bog‘liqligini  anglatadi.  Ya’ni  «tashkilot»  so‘zini  korxona,  firma, 

ishlab chiqarish guruhi yoki mehnat tuzilmasi deb tushunmoq kerak.  

Tashkilot  —  bu  umumiy  maqsad  yoki  maqsadga  erishish  uchun  ongli 

ravishdagi faoliyatning muvofiqlashtirilgan kishilar guruhidir. 

Tashkilotning  hayot  sikli.  Tashkilot  «hayoti»  inson  hayotiga  o‘xshash  bo‘lib 

har  qanday  mehnat  predmeti  va  xizmatining  yashash  davriga  ega.  Uni  o‘zining 

fazalari va rivojlanish xususiyati mavjud. 

          Tashkilotni 3 darajada ko’rib chiqamiz: 

1.  Tashkilot turlari; 

---

414 

 

2.  tashkilotning asosiy shakllari; 

3.  Funksiyalarni rejalashtirish; 

Tashkilotchilar  Berns  va  Stalker  tashkiliy  modelning  2  ko’rinishini 

ajratishadi : mexanik va organik struktura.