O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

 
16.2. Korxona moliyaviy faoliyati samaradorligi ko‟rsatkichlari 
 
Korxona moliyaviy faoliyati samaradorligini ta‘riflash uchun 
ko‘rsatkichlarning quyidagi tizimidan foydalaniladi: 
1.Quyidagilarni o‘z ichiga oluvchi foydaning umumiy miqdori va uni
o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi; 
-mahsulotlarni sotishdan foyda; boshqa operatsion faoliyat bo‘yicha saldo; 
olingan foizlar; boshqa korxonalarda ishtirok etishdan daromadlar; 
-sotishdan tashqari operatsiyalarning ularning tarkibiga kiruvchi soliqlarni
hisobga olmasdan saldosi; 
-mahsulot tannarxiga kiritiladigan soliqlar; sotishdan tashqari xarajatlar
tarkibiga kiruvchi soliqlar; 

---

379 
2.Foyda va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi. Foyda, foydaning 
umumiy summasidan farqli ravishda, mahsulot tannarxiga kiritiladigan
soliqlarni o‘z ichiga olmaydi; 
3.Sof foyda (faoliyatning oddiy turlaridan foyda) va uni o‘tgan yilga yoki 
rejaga nisbatan o‘sishi; 
4.Taqsimlanmagan foyda (favqulodda daromadlar va xarajatlar saldosiga
tuzatish kiritilgan sof foyda) va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi; 
5.Jamg‘arma fondi, sotsial soha fondi, iste‘mol fondi, dividendlarni to‘lash, 
rezerv sarmoyalariga yo‘naltirilgan foyda, hamda bu foydani o‘tgan yilga yoki
rejaga nisbatan o‘sishi; 
6.Foydaning jamg‘arma fondi, sotsial soha fondi va rezerv sarmoyalari, 
foydaning umumiy summasiga yo‘naltirilgan ulushi va bu ulushni o‘tgan yilga 
yoki rejaga nisbatan o‘zgarishi; 
7.Amalga oshirilgan qo‘shimcha qiymat, shu jumladan amortizatsiyaning 
umumiy summasi, va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi; 
8.Amortizatsiya, ish haqi, jamg‘arma fondi, sotsial soha fondi, iste‘mol fondi 
va dividendlarni jamlashga xarajatlarni o‘z ichiga oluvchi sof qo‘shimcha qiymat 
va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nsibatan o‘sishi; 
9.Amorizatsiyani o‘z ichiga oluvchi sof qo‘shimcha qiymatning 
amortizaitsyani o‘z ichiga oluvchi qo‘shimcha qiymatning umumiy summasidagi
ulushi; 
10. Daromad va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi; 
11.Sof daromad va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi; 
12.Sof daromadning daromadning umumiy summasidagi ulushi; 
13.Mahsulotning daromadning umumiy summasi bo‘yicha hisoblab 
chiqarilgan rentabelligi va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi; 
14.Mahsulotning sof daromad bo‘yicha hisoblab chiqilgan rentabelligi va 
uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi; 
15.Mahsulotning mahsulotni sotishdan foyda bo‘yicha hisoblab chiqilgan 
rentabelligi, va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi; 

---

380 
16.Mahsulotning taqsimlanmagan foyda bo‘yicha hisoblab chiqilgan 
rentabelligi va uni o‘tgan yilga yoki rejaga nisbatan o‘sishi. 
Foydaning umumiy summasi sotishlardan foyda, mahsulot tannarxiga 
kiritilgan soliqlar miqdoridan katta amortizatsiyani o‘z ichiga oluvchi amalga 
oshirilgan qo‘shimcha qiymatning umumiy summasi quyidagilarni jamlash yo‘li 
bilan hisoblab chiqiladi: 
-ish haqining sotsial zaruratiga ajratmalar bilan birga xarajatlari; 
-asosiy ishlab chiqarish fondlari va nomoddiy aktivlarning amortizatsiyalari; 
-foydaning umumiy summasini; 
Amortizatsiyani o‘z ichiga oluvchi sof qo‘shimcha qiymat quyidagilarni 
tanlash yo‘li bilan hisoblab chiqiladi: 
-ish haqining sotsial zaruriyatlarga ajratmalar bilan birga xarajatlari; 
-asosiy ishlab chiqarish fondlarining amortizatsiyalari; 
-jamg‘arma, iste‘mol, sotsial soha fondlari, rezerv sarmoyalari va 
dividendlarini to‘lashga yo‘naltirilgan sof foydani. 
Daromadning umumiy summasi quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
-foydaning umumiy summasi; 
-asosiy ishlab chiqarish fondlari va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasining 
summasini. 
Sof daromadni umumiy summasiga quyidagilar kiradi: 
-jamg‘arma, iste‘mol, sotsial soha fondalari, rezerv sarmoyalari va 
dividendlarni to‘lashga yo‘naltirilgan sof foyda; 
-asosiy ishlab chiqarish fondlari va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasining 
summasini. 
Mahsulotning daromad, sof daromad, mahsulotni sotishdan foydalar, 
taqsimlanmagan foyda bo‘yicha hisoblab chiqilgan rentabelliligi aytib o‘tilgan
ko‘rsatkichlarning sonli miqdorlarining sotilgan mahsulot qiymatiga nisbati 
sifatida belgilanadi. 

---

381