O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

Misol 12.1 
A plc va B Ltd kompaniyalari o‘lchami, faoliyat shakli, moliyaviy leverej va 
dividend qoplamasiga ko‘ra o‘xshash. A plc kompaniyasi fond birjasida ro‘yxatga 
olingan, B Ltd kompaniya esa — yo‘q. A plc kompaniya uchun dividend 
daromadliligi 10% ni tashkil qiladi; B Ltd kompaniya yaqinda har bir aksiyaga 
0.15 funt qiymatida har yillik dividendlarni to‘ladi. B Ltd kompaniyaning har bir 
aksiyalari qiymati qanday? 
Yyechim:
Quyidagini yodga olamiz: 
dividend daromadi = to‘langan dividendlar (jami to‘lovlar)/ har bir 
aksiyaning joriy bozor qiymati va daromad solig‘i stavkasi 10% ni tashkil qilishini 
hisobga olib quyidagiga ega bo‘lamiz: 
10% =0,15 *100/90/
p
B 
bunda 
p
B – bir aksiyaning qiymati B Ltd. 
Natijada quyidagiga ega bo‘lamiz: 
p
B = 1,67 f. st. har bir aksiya uchun. 
Dividend daromadi bo‘yicha biznesni baholash usulidan foydalanganda 
ahamiyatga ega bo‘lgan quyidagi omillarni qayd qilish zarur: 
-
Birja listingiga ega bo‘lgan kompaniyalarni topish murakkabligi va 
yuqorida sanab o‘tilgan parametrlarga ko‘ra taqqoslash ob’yektivligini ta’minlash 
uchun bozorda aksiyalari kotirovka qilinmaydigan kompaniyalarni ko‘rib 
chiqamiz; 
-
dividendlarning joriy darajasi aksiyalar qiymatini belgilashda ahamiyatga 
ega bo‘lishi to‘g‘risidagi faraz haqqoniyligiga shubha; 
-
aksiyalarning qiymati ko‘proq kelgusida kutilayotgan dividendlarga 
bog‘liq bo‘ladi. Oldingi davrda to‘langan dividendlar faqat kelgusida prognoz 
uchun mo‘ljal sifatida foydalanilishi mumkin; 

---

217 
-
ro‘yxatga olingan aksiyalar bilan taqqoslaganda ularning qiymatini 
kamaytiruvchi listingdan o‘tmagan aksiyalarning yetarlicha likvid emasligi. 
Amaliyotda mazkur yondashuv qoidaga ko‘ra aksiyalarning minoritar paketini 
baholashda foydalaniladi. Bu shu bilan tushuntiriladiki, aksiyalarning nazorat 
paketiga ega bo‘lmagan aksioner kompaniya faoliyatida kichik ta’sirga ega bo‘ladi 
va faqat dividend oladi .