O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

25-mavzu. Moliya va kapitalning tarkibiy tuzilmasi 
Ichki yoki tashqi moliyalashtirish. Aksiyalar chiqarish hisobidan 
moliyalashtirish. Qarziy kapitalni jalb qilish evaziga moliyalashtirish: ta’minot 
ostidagi qarz; uzoq muddatli ijara.
Kapitalning tarkibiy tuzilmasi va sof moliyaviy muhit. Moliyaviy qarorlar 
asosida kompaniya qiymatini oshirish. Xarajatlarni kamaytirish: soliqlar va 
subsidiyalar; nochor moliyaviy holat bilan bog’liq bo’lgan xarajatlar.
Manfaatlar qarama-qarshiligiga barham berish. Motivatsiya muammolari: 
pul mablag’lari bilan operatsiyalarda erkinlik. Aktsionerlar va kreditorlar 
o’rtasidagi ziddiyatlar.
Manfaatdor tomonlar uchun yangi imkoniyatlarni yaratish. Amaliyotdagi 
moliyaviy qarorlar. Biznesni moliyalashtirishning besh metodi: do’stlar va 
qarindoshlardan qarzlar; ijara; oddiy aksiyalar; varrantlar bilan qarziy 
majburiyatlar; debitor qarzdorlik faktoringgi.
Investitsiyalar va moliyaviy ―dastak‖. Investitsion qarorlarni baholashning 
metodlarini qiyoslash: korrektirovka qilingan keltirilgan qiymat metodi; 
aktsionerlar daromadining o’sishi metodi; kapital qiymatining o’rtacha tortilgan 
metodi.
26-mavzu. Moliya va korporativ strategiya 
Qo’shilish (birlashish)lar va ―yutib yuborish‖lar. ―Yutib yuborish‖. 
―Yutilib ketish‖. Sotib olish. Qo’shilish. Sinergetik samara. Soliqlardan iqtisod 
qilish. 
Foydali 
birjaviy 
bitim. 
Aktivlarni 
berish. 
Real 
optsionlarga 
investitsiyalashtirish. Real optsionlar qiymatini baholash uchun Blek-Shoulz 
formulasini qo’llash. 
IV
modul. Moliyaviy hisobotlar va korxonalarda investitsiyalar 
 
27-mavzu. Moliyaviy hisobot: mazmuni, funktsiyalari va turlari
Moliyaviy hisobotning mazmuni. Moliyaviy qarorlar qabul qilishda ularning 
o’rni va roli. 
Moliyaviy hisobot funktsiyalari: firmaning egalari va kreditorlariga 
firmaning joriy moliyaviy ahvoli hamda o’tgan davrda uning faoliyati qanchalik 
samarali bo’lgani to’g’risida ma’lumot berish; firma egalari va kreditorlariga 
kompaniya faoliyati samaradorligining asosiy reja ko’rsatkichlarini aniqlash va 
menejerlar faoliyatini tartibga solish imkonini berish; qulay shablon-modellar 
tuzish va ulardan moliyaviy rejalashtirish jarayonida foydalanish. 
Moliyaviy hisobot turlari: balans; moliyaviy natijalar to’g’risida hisobot; pul 
oqimlari to’g’risida hisobot. Moliyaviy hisobotga tushuntirish (hisobotni izohlash). 

---

330