O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

8.
Yevroobligatsiyalar muomalasi va ularni muomalaga chiqarish boʻyicha 
hujjatlarga qoʻyilgan talablar bajarilishining 
qat’iy
nazoratini amalga oshiruvchi 
agentlik toʻgʻri keltirilgan javobni belgilang. 
a) Angliya moliya xizmatlari agentligi; 
b) London fond birjasi agentligi; 
c) Xalqaro fond birjalari agentligi; 
d) yevroobligatsiyalar muomalasini tartibga soluvchi maxsus agentlik 
faoliyat yuritmaydi. 
9.
Yevroobligatsiyalarni muomalaga chiqarish jarayonida anderrayterning 
oʻrtacha komissiya haqi toʻgʻri koʻrsatilgan javobni belgilang. 
a) muomalaga chiqarilgan yyevroobligatsiya umumiy summasining 0,5 – 0,7 
foizi; 
b) 600 mingdan 1 million AQSh dollarigacha; 
c) 300 mingdan 3 million AQSh dollarigacha; 
d) muomalaga chiqarilgan yyevroobligatsiya umumiy summasining 0,5 
foizigacha. 
10. Biznes moliyada xorijiy kapitalni jalb qilish shakllari keltirilgan javobni 
belgilang. 
a) xorijiy bank kreditlari, yyevroobligatsiyalar, kredit notalari, aksiyalarni 
xalqaro fond birjalarida joylashtirish; 
b) opsionlar, fyucherslar, derivativlar, oddiy bank krediti; 
c) davlat kafolati ostidagi investitsiyalar va korporativ obligatsiyalar; 
d) moliyaviy lizing, aksiyalar muomalaga chiqarish, overdraft. 

---

266 
 
Keys stadi 
Kapital bahosi 
“Sabre” kompyuter korporatsiyasi AQSH kompaniyasi hisoblanib, Meksika 
va Vengriyada faoliyat yuritadi. Uning har bir kichik filiali kompyuter ishlab 
chiqarishga ixtisoslashgan. “Sabre”ning asosiy faoliyatlari texnologiya va
kompyuterlar uchun mahsulot ishlab chiqarish. U Meksikada hukumatga tegishli 
bo‘lgan kompaniyalarni kompyuter mahsulotlari bilan ta’minlaydi. Kompyuterlar 
allaqachon ta’lim institutlari va hukumat agentliklari tomonidan buyurilgan. Sabre 
o‘zining barcha mahsulotlarini inflyatsiyani hisobga olgan holda belgilangan 
bahoda sotish uchun shartnomaga ega. Juda yuqori va o‘zgaruvchan inflatsiya 
darajasida “Sabre” shartnoma narxlarini kafolatlanishini xohlaydi.
Venchur Meksikaning ijaraga olingan fabrikalariga kompyuterlar uchun 
ko‘pgina menejerlarni jo‘natishni so‘raydi. Narxlarning ko‘pi Meksikada 
kafolatlanadi va shuning uchun pesoda to‘lanadi. “Sabre” kompyuter savdolaridan 
asosiy daromadning 30%ini (pesoda) oladi. Meksikalik hamkorlar qolganini qabul 
qilib oladi.
Vengriya kompyuter sanoatida shaxsiy kompyuterlar bilan qatnashadi. 
Kompyuterlar bundan so‘ng Sharqiy Yyevropaga sotiladi. O‘xshash kompyuterlar 
raqobatchilar tomonidan ishlab chiqiladi, lekin “Sabre” mahsulotlarini bozorga 
raqobatbardosh narxlar sababli kirib bora olishiga ishonadi. Sharqiy Yyevropa 
davlatlari iqtisodiyoti turg’un bo‘lishiga qaramasdan, shaxsiy kompyuterlarga 
bo‘lgan talab yuqori. Kompyuterlar Vengriya valyutasida baholanadi va “Sabre” 
asosiy foydaning 30% ini oladi.
f.
Faraz qiling “Sabre” Meksikadan peso qarz olgan holda, investitsiya 
kiritishni, 
Vengriyadan 
ham 
qarz 
olish 
orqali 
investitsiya 
kiritishni 
rejalashtirmoqda. Moliyalash narxi risk ta’siri ostida qolgan va sug’urta puli 
to‘langan. Qanday qilib bu ikki faktor ikki holatning bog’liq narxlariga ta’sir 
etishini izohlab bering.
g.
Venchure yuqori narxlarda moliyalashda tajribalimi ? Izohlang. 
h.
Vengriya filiali yuqori darajada ta’sir qilish kuchiga ega. Lekin
ulushli kapital tuzulishi deyarli adolatlidir. Bu nimani izohlaydi , Vengriya filiali 
yuqori ta’sir kuchiga ega moliyaviy investitsiyani olishda katta riskka ega 
ekanliginimi ? 
i.
“Sabre”ning bir ijrochisi Vengriyaga tegishli kompaniyalar yuqori 
leverejdagi 14% lik moliyaviy qarz olguncha, uning Vengriyadagi filiali xuddi 
shunday foizda qarz olishi mumkin. 
j.
Vengriya iqtisodiyotidagi inflyatsiyadan biroz xavotir mavjud. 
Inflyatsiyaning o‘sishi bilan bog’liq bo‘lgan (1) kapital bahosi, (2) mahsulot 
bahosi, (3) kompyuterlar savdosidan daromadlarni aniqlang.