Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti

Janubiy 
Koreya, 
Moliyaviy  xizmatlar 
boʻyicha komissiya / 
megaregulyator amal 
qiladi 
- qonunchilik hujjatlarini ishlab chiqish va takomillashtirish; 
-fond bozorida axborotlar ochiqligini taʼminlash; 
- QQB ishtirokchilari mutaxassislari attestatsiyasi; 
-QQB professional ishtirokchilarini litsenziyalash; 
-  brokerlik  firmalarini  roʻyxatdan  oʻtkazish  va  ular  faoliyati  ustidan 
nazorat qilish; 
- fond bozorida huquqbuzarliklarni aniqlash va sanksiyalar qoʻllash. 
Rossiya 
Federatsiyasi, 
Rossiya 
Banki 
/ 
megaregulyator amal 
qiladi 
-qimmatli qogʻozlar emissiya risolasi registratsiyasi;  
-QQB emitentlari, professional ishtirokchilari nazorati; 
-qonunchilik hujjatlarini ishlab chiqish va takomillashtirish; 
-fond bozorida axborotlar oshkor qilinishini taʼminlash; 
-QQB ishtirokchilari mutaxassislari attestatsiyasi; 
- QQB professional ishtirokchilarini litsenziyalash; 
-Oʻzini oʻzi tartibga soluvchi tashkilotlarni litsenziyalash. 
Qozogʻiston, Moliya 
bozori  va  moliyaviy 
tashkilotlarni  nazorat 
qilish  qoʻmitasi  / 
megaregulyator amal 
-davlat tomonidan tartibga solish masalalari boʻyicha meʼyoriy-huquqiy 
hujjatlarni ishlab chiqish; 
-nodavlat qimmatli qogʻozlar chiqarish, muomalasi va qoplash tartibi va 
shartlarini belgilash va ularni davlat roʻyxatidan oʻtkazish; 
-faoliyat turlari boʻyicha lizensiyalar berish, litsenziyani toʻxtatib turish, 
                                                
97
Закиров Э. Зарубежный опыт регулирования рынка ценных бумаг. //Бизнес-эксперт. – Тошкент, 2015№8. 

---

192 
 
qiladi 
qayta yangilash va mahrum qilish; 
-markaziy  depozitariy,  yagona  registrator  va  litsenziat  rahbar 
xodimlariga nomzodlar belgilash. 
 
Oʻzbekistonda  moliya  bozorini  tartibga  solish  faoliyat  sohalaridan  kelib 
chiqqan  holda  turli  tashkilotlar  tomonidan  tartibga  solinadi.  Xususan,  qimmatli 
qogʻozlar bozori ishtirokchilari faoliyatini tartibga solish Davlat raqobat qoʻmitasi 
huzuridagi  qimmatli  qogʻozlar  bozorini  muvofiqlashtirish  va  rivojlantirish 
markazi, shuningdek Moliya  vazirligi tizimidagi Moliya bozori  va davlat aktivlari 
boʻyicha  daromadlar  tushumini  nazorat  qilish  boshqarmasi  tomonidan  amalga 
oshiriladi.  Sugʻurta  kompaniyalari  faoliyati  esa  Moliya  vazirligi  tizimidagi 
Sugʻurta  nazorati  davlat  inspeksiyasi  tomonidan,  tijorat  banklari,  mikrokredit 
tashkilotlari  va  lombardlar  esa  Markaziy  bank  tomonidan  nazorat  qilinadi  va 
tartibga  solinadi.  Umumiy  holda  yagona  muvofiqlashtiruvchi  organ  mavjud 
emasligi  sababli  mamlakatimizda  ham  ayni  paytda  markazlashgan  tartibda 
megaregulyator  orqali  tartibga  solish  amaliyotini  joriy  etish  masalasi  koʻrib 
chiqlmoqda.  Chunki  oxirgi  20-25  yil  davomida  xorijiy  mamlakatlarda  yagona 
muvofiqlashtiruvchi  organ  orqali  moliya  bozorini  tartibga  solish  masalasiga 
alohida  eʼtibor  qaratilmoqda.  Bunday  amaliyot  qimmatli  qogʻozlar,  moliya, 
sugʻurta  va  mikromoliyalash  xizmatlari  bozorida  raqobat  muhitini  yaratish, 
monopoliyalarni  cheklash,  ehtimoliy  spekulyatsiyalarning  oldini  olishda  muhim 
ahamiyat kasb etadi.