Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti

2. Fond birjasi, qimmatli qogʻozlar markaziy depozitariysi, hisob-kitob 
kliring palatasi faoliyat mexanizmi boʻyicha quyidagi jadvalni toʻldiring. 
Fond birjasi 
Markaziy depozitariy 
Hisob-kitob kliring 
palatasi 
1. 
2. 
3. 
... 
1. 
2. 
3. 
... 
1. 
2. 
3. 
... 
 
3. “Toshkent” Respublika fond birjasi va Elsis-Savdo birjadan tashqari 
savdo tizimi faoliyat mexanizmi boʻyicha jadvalni toʻldiring. 
“Toshkent” RFB 
Elsis-Savdo 
1. 
2. 
3. 
...
 
1. 
2. 
3. 
...
 
 
TЕSTLAR 
 
1.  Bozor omillari oʻzgarishi oqibatida aktiv qiymatini pasayishi bogʻliq boʻlgan 
risklar  .... hisoblanadi? 

---

164 
 
A. Bozor risklari 
B.  Foiz risklari 
C.  Kredit rsiki  
D. Valyuta riski 
2.  Quyidigilardan qaysi biri bozor riskini  standart shakli  hisoblanmaydi? 
A. Investitsion risklar 
B.  Fond (yoki narx) riski 
C.  Foiz riski  
D. Valyuta riski 
3.  Kritsman  va  Li  tomonidan    moliya  bozoridagi  nobarqarorlikni  aniqlash 
uchun foydalanilgan “nobarqarorlik indeksi” qanday aniqlanadi? 
A. 
𝑑
𝑡
= (𝑦
𝑡
− 𝜇) ∑ (𝑦
𝑡
− 𝜇)
𝑇
−1
 
B. 
d
t
= (y
t
+ μ) ∑ (y
t
− μ)
T
1
 
C. 
d
t
= (y
t
− μ) 
D.  d
t
= ∑ (y
t
− μ)
T
−1
 
4.  1990-yillar  yarmidan  to  hozirgi  kunga  qadar  yirik  xalqaro  banklar  va 
regulyatorlar  boshchiligida  deyarli  barcha  moliyaviy  institutlar  risk 
metrikasisifatida qaysi risklarni hisoblash uslubiyoti qoʻllaniladi? 
A. VaR(Value at Risk); 
B.  Stress-test usuli; 
C.  Tizimli riskni erta aniqlash indikatorlari 
D. Spetsifik (oʻziga xos) risklar 
5.  Narxlar  oʻzgarishining  ehtimolli  taqsimoti  normal  taqsimot  qonuniga 
boʻysunganda, VaR miqdorini qanday formula boʻyicha hisoblanadi? 
A. 
VaR = V
0
∗ 𝑢
𝛼
∗ 𝜎
𝑡
 
B. 
𝑉𝑎𝑅 = (𝑦
𝑡
− 𝜇) 
C. 
𝑉𝑎𝑅 = 𝑉
0
∗ 𝜎
𝑡
 
D. 
𝑉𝑎𝑅 = 𝑉
0
∗ 𝑢
𝛼
 
6.  Aktivlar  yoki  portfelni  oʻzida  aks  ettiradigan  biror  bir  tasodifiy  jarayonni 
simulyatsiya qilish uchun umumiy usul – bu...? 
A.  Monte Karlo Simulyatsiyasi usuli 
B.  Variatsion-kovariatsion 
(delta-normal, 
korrelyatsion, 
parametrik, 
analitik) usul  
C.  Retrospektivsimulyatsiya (Historical Simulation) usuli 
D. Parametrik yondashuv  

---

165 
 
7.  Markovisning  portfel  nazariyasiga  asoslangan  portfel  riskini  bahosi  boshqa 
bir  amerikalik  iqtisodchi  olim  Uilyam  Sharp  tomonidan  tadqiq  qilindi  va  u 
Sharp  koeffitsiyenti  nomi  bilan  tanildi.  Ushbu  koeffitsiyent  qaysi  tenglama 
bilan ifodalanadi? 
A. 
S =
μ
p
−R
f
σ
p
 
B. 
S =
μ
p
σ
p
 
C. 
S =
R
f
σ
p
 
D. 
S = μ
p
− R
f
 
8.  Bunda  uzoq  davrni  ichiga  olgan  statistik  maʼlumotlarga  tayanib  portfel 
yoʻqotishlarining  empirik  ehtimolli  taqsimotini  aniqlanadi.  Keyin  mos 
keladigan  kvantildan  keltirib  chiqish  orqali  VaR  qiymatini  aniqlanadi.  Bu 
yondashuv  ... ?  
A. Retrospektivsimulyatsiya (Historical Simulation) usuli 
B.  Variatsion-kovariatsion (delta-normal, korrelyatsion, parametrik, analitik) 
usul  
C.  Parametrik yondashuv  
D. FMonte Karlo Simulyatsiyasi usuli 
9.   Potensial (istiqboldagi mumkin boʻlgan) yoʻqotishlarni qancha davr oraligʻi 
uchun hisoblanishni anglatadigan muddat –nima deb ataladi ? 
A.  Risk gorizonti 
B.  Foiz riski. 
C.   Riskni baholash 
D. Kredit riski 
10.  Bazel  kelishuviga  muvofiq  VaRning  risk  gorizonti  necha  kunni  tashkil 
etadi.  
A. 10 kun 
B.  12 kun 
C.  15 kun 
D. 20 kun