O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi toshkеnt davlat sharqshunoslik instituti

Oyoqchisoy  vodiysida  Angilak  g‟ori  tadqiq  etilib  neandertal  tipiga  mansub  odamning  oyoq 
suyagi topildi. Bu viloyatimiz tarixidagi eng diqqatga sazovor topilma bo‘ldi.  
Demak, 
1. Odamzod tabiatning ajralmas bir bo‘lagi sifatida Yer tarixining ma‘lum bir bosqichida 
hayvonot  olamidan  ajralib  chiqdi.  U  jonivor  fanda  eng  oliy  tipdagi  «odamsimon  maymun»  deb 
atalmoqda. 

---

 
 
36 
 
2.  Ajdodlarimizning  hayvonot  olamidan  odamzod  dunyosiga  qo‘ygan  birinchi  qadami 
avstralipiteklar davrida sodir bo‘ldi. 
3. Odamzodning ilk ajdodlari zinjantrop va pitekantroplar toshni toshga urib mehnat qila 
boshlaydilar. Mehnat odamzodni hayvonot olamidan ajratdi.  
4.  Odamzod  o‘zining  ajdodi  –  sinantroplar  davrida  olovni  kashf  etdi  va  shu  tufayli 
ajdodlarimiz go‘shtni olovda chala pishirgan holda iste‘mol qila boshladilar. Pishirilgan go‘shtni 
iste‘mol qilish natijasida ularning fikrlashida o‘zgarish yuz berdi va odamning biologik, jismoniy 
tuzilishida hozirgi zamon odami tomon ijobiy o‘zgarishlar sodir bo‘la boshladi. 
Kramonon  odami  zamonasiga  kelib  ilk  ajdodlarimizning  biologik,  jismoniy  tuzilishi 
hozirgi  zamon  odamidan  farq  qilmaydigan  holatga  kirdi.  Kramon‘onlar  davri  urug‘chilik 
jamoasining  boshlanishi  birinchi  jamoachilik  kurtagining  tugilishidir.  Bu  o‘zgarishlarning 
barchasiga inson o‘z mehnati tufayli erishdi. 
Yuqorida  ko‘rdikki,  tabiiy  tanlanish  va  jinsiy  saralanish,  shuningdek  birinchi  navbatda 
mehnat  jarayonida  inson  tafakkurining  rivojlanishi  natijasida  neandertal  qiyofadagi  odamlar 
hozirgi qiyofadagi kishilarga aylana bordilar. Ular ham aqliy, ham jismoniy jihatdan kamol topib, 
uzoq  vaqt  davom  etgan  rivojlanish  jarayonida  hozirgi  qiyofadagi  kishilarni  shakllantirdi  va  shu 
bilan antropogenez jarayoni nihoyasiga etdi. Huddi shu davrda evropoid, negroid va mo‘g‘ul deb 
nomlangan dastlabki irqlar vujudga keldi. Insoniyat o‘zining hozirgi qiyofasiga  yetib kelguncha 
2-3 million yillik katta tarixiy davrni bosib o‘tdi. Bu kishilar fanda «homo sapines» - «aql-idrokli 
odamlar», deb ataladi. 
Paleolit  –  odamning  shakllanish  davri  hisoblanadi.  Bu  davrda  odamlar  ibtidoiy  gala 
davridan  urug‘chilik  tuzumiga  o‘tishgan.  Odamlar  o‘zlari  uchun  tosh,  suyak  va  yog‘ochdan  ov 
hamda mehnat qurollari yasay boshlashgan. Bir toshga ishlov berish uchun odam ikkinchi toshni, 
suyak yoki yog‘ochni ishga solgan. Tosh qurollariga ishlov berish texnologiyasiga qarab ularni 
quyidagi bosqichlarga bo‘lish mumkin: