O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

XULOSA VA TAKLIFLAR……........………………………..
	FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……….........………...

Kirish
Mavzuning dolzarbligi. Mamlakatimiz mustaqillikka erishgach barcha sohalarda islohotlar va tubdan qayta qurishlar jadal sur’atlar bilan keng qamrovda amalga oshirila boshlandi.
So‘ngi bir necha yillar mobaynida mamlakatimizda soliq tizimini tubdan isloh qilish, soddalashtirish va soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirishga alohida e’tibor qaratilib kelinmoqda. Bu sohada ko‘plab islohotlar, o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda, sohaga oid ko‘plab me’yoriy huquqiy hujjatlar qabul qilinmoqda. Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad bo‘lib soliq to‘lovchilar uchun soliq yukini kamaytirish, soliq ma’murchiligining shaffofligini ta’minlash hamda soliq solish mexanizmini soddalashtirish hisoblanadi.
O`zbekiston Respublikasini 2017-2021-yillarda rivojlantirish bo`yicha Harakatlar strategiyasida “…soliq yukini kamaytirish va soliqqa tortish tizimini soddalashtirish siyosatini davom ettirish, soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirish va tegishli rag`batlantiruvchi choralarni kengaytirish”<sup>1</sup> muhim yo`nalish sifatida belgilab berilgan.
Soliq yukini izchillik bilan kamaytirish, soliq solish tizimini soddalshtirish va soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirish iqtisodiyotni tezkor rivojlantirish hamda mamlakatning investitsiyaviy jozibadorligini yaxshilashning muhim shartlari hisoblanadi.
Hozirgi zamon sharotida O`zbekiston Respublikasi soliq siyosatining muhim ustuvor vazifalaridan biri-ma’muriy to`siqlarni bartaraf etish va soliq to`lovchilar biri-ma’muriy to`siqlarni bartaraf etish va soliq to`lovchilar iqtisodiy faoliyatini amalga oshirish uchun imkon qadar ko`proq qulay sharoitlarni yaratish hisoblanadi.
Hozirgi kundagi soliq siyosatining ustuvor yo’nalishlaridan biri bo’lgan jismoniy shaxslar zimmasidagi soliq yukini kamaytirish va aholining real daromadlari darajasini oshirish masalasi dolzarbligicha qolmoqda, shunga qaramay ushbu yo’nalishda qator e’tiborga loyiq ishlar amalga oshirilmoqda.
Bu borada mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoyev Oliy Majlisga qilgan murajaatnomasida “Xalqimizning hayot darajasini yuksaltirish uchun mehnatga munosib haq to`lash tizimini shakllantirish va aholi real daromadlarini oshirishimiz zarur”²
Ma’lumki, tadqiqot ishlarini aksariyati yuridik shaxslar to’laydigan soliqlarga bag’ishlangan bo’lib, jismoniy shaxslar to’laydigan soliqlarni alohida chuqur o’rganishga bag’ishlangan ishlar (jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’iga oid ishlarni hisobga olmaganda) bugunga qadar deyarli amalga oshirilmagan. Xususan, jismoniy shaxslar to’laydigan soliqlar byudjet daromadlari tizimida katta ulush egallamaydi, ammo, soliq tizimida munosib ahamiyatga egadir.
Jismoniy shaxslar to’laydigan soliqlarni nazariy jihatdan tadqiq etish, birinchi, ushbu soliqlarni soliq-byudjet tizimidagi rolini oshirishga xizmat qilsa, ikkinchidan, aholining soliqlar xususidagi fikrlarini ijobiy tarzda bo’lishini ta’minlaydi. Shundan kelib chiqib aytish mumkinki, jismoniy shaxslardan undiriladigan soliqlar va ulardan beriladigan imtiyozlarni alohida chuqur tadqiq etadigan ilmiy tadqiqotlarga ehtiyoj mavjud. Yuqoridagilarga tayangan holda, jismoniy shaxslar to’laydigan soliqlar tizimini nazariy jihatdan mushohada etish va ushbu soliqlar mexanizmini chuqur tahlil etish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biridir.

1.