O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti ter

V_{xavo q}(bqc) V_z (14-2)

bu erda V_z belgilangan harorat va bosimdagi gramm molekula (l):

v.c- yonish reaksiyasidan aniqlanuvchi 1 mol yoqilg’iga teng bo’lgan kislorod va azot molekulalarining soni.

bu erda V₀ - 760 mm.sim ust. bosim va havoning 0⁰ S dagi gramm molekula xajmi

(V_{0 q}24,4l)
O’rganilayotgan suyuqlikning solishtirma xajmi V (ml)

(14-4)

bu erda suyuqlikning zichligi (g| sm³ ); g-suyuqlik miqdori(gr). Bundan tashqari bu qurilma bilan o’zidan alangalanuvchi gaz yoqilg’ilarning havodagi aralashmasi haroratini ham o’lchashda foydalanish mumkin. Suyuqlik kolbaga kiritilgandan boshlab sekundomer ishlatiladi va kolbaga ma’lum burchak ostida joylashtirilgan oynadan ichkaridagi jarayon kuzatiladi. Alangalanish jarayoni asosan yorug’ alanganing xosil bo’lishi bilan tugallanadi. Agar 5-minut davomida alangalanish sodir bo’lmasa, tajriba to’xtatilib, o’z-o’zidan alangalanish bo’lmagan deb hisoblanadi. Kolbaning ichini dastaki nasos yordamida shamollatiladi. Keyingi tajribani ham shu konsentratsiyada, lekin yuqorirok haroratda bajariladi. Tajribalarni yonuvchi aralashmaning o’z-o’zidan alangalanish haroratigacha oshirib borib takrorlanadi. Tajribalarni kolbaning turli xaroratlarida turli xil moddalar miqdorida va konsentratsiyalarida takrorlanadi. Olingan natijalar 7-jadvaliga yoziladi.

1-jadvalda yozilgan natijalarida t_c.bq f (v) tengsizlikni tuzamiz, bu erda t_c.b -yonuvchi suyuqlikning o’z-o’zidan alangalanishidan haroratini (⁰C ) V-kolbaga kiritilgan yonuvchi suyuqlik xajmi(ml), o’z-o’zidan alangalanish sodir bo’lgandagi- t_c.bqf(v) -ifodadan topilgan minimal haroratnisselsiy gardusining kichiklashtirilagan qiymatida olinib, uni o’z-o’zidan alanganish harorati deb qabul qilinadi. Topilagan haroratda, yonuvchi aralashmaning portlash gruppasi aniqlanadi.

1-jadval

Tajriba nomeri №	Kolba harorati S	Kolbakolbadagi suyuqlikning xajmi Ml.	Tajriba natijasi (o’z-o’zidan alangalanish kuzatilayattimi)	Portlovchi aralashma- ning gruppasi