O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tеxnika fakultеti

 

”Muammoli vaziyat”  jadvalini to‘ldiring 

 

Vaziyatdagi 

muammolar 

turi 

 

Muammoli vaziyatning 

kelib chiqish sabablari 

 

Vaziyatdan chiqib ketish 

harakatlari 

1.Tuzlar gidroliz 

 

 

2. Tuzlar 

gidrolizi 

mexanizmi  

 

 

 

3.Tuzlar 

gidrolizi 

reaksiyasi  

tezligiga ta’sir 

etuvchi omillar 

gidroliz va solvoliz 

reaksiyalar  

 

kation 

va 

anionlarning 

qutblanuvchanligi 

suv 

molekulalari 

bilan 

ta’sirlashishi  

 

 

 

konsentratsiya,  harorat,  suv, 

asos va kislotalar ta’siri  

gidroliz va solvoliz 

reaksiyalar reaksiyalarning 

bir biridan farqi 

kation,  anion,  ham  kation 

ham  anion    va  birgalikdagi 

gidroliz  jarayonlarini  bir-

birlaridan 

farqi 

eritma 

muhiti pH ni o‘zgarishi  

 

massalar ta’siri qonuni, 

Vant-Goff qoidasi,  

 

KEYSLAR BANKI 

1.  Sizga  berilgan  uchta  probirkalardagi  eritmalarga  lakmus  indikatorini 

tomizganinggizda  eritmalar  rangi  uch  xil  rangga  kirdi.  Birinchi  probirkada  natriy 

xlorid  eritmasi,  ikkinchi  probirkada  natriy  karbonat  eritmasi,  uchinchi  probirkada 

alyuminiy nitrat  eritmalari bor. Berilgan tuzlar bor probirkalarda rang qanday va 

nima  sababdan  o‘zgarganligini  tegishli  reaksiya  tenglamalari  bilan  tushuntirib 

bering. 

---

57 

 

2.  Alyuminiy  nitrat  eritmasiga  natriy  karbonat  eritmasi  qo‘shilganda  nima 

uchun alyuminiy karbonat emas alyuminiy gidroksid cho‘kmaga tushdi. Cho‘kma 

alyuminiy gidroksidligini qanday isbotlash mumkin. 

3.  Kimyo  laboratoriyalarida  reaksiyalar  ko‘pincha  eritmalarda  bajariladi, 

lekin  gidroliz  hisobiga  eritma  uzoq  muddat  saqlansa  buziladi.  Buni  oldini  olish 

uchun  qanday  choralarni  ko‘rishni  tavsiya  etgan  bo‘lar  edingiz.  Fikringizni 

misollar va reaksiya tenglamalari bilan izohlab bering. 

4. Siz kundalik hayotda gidroliz ahamiyati haqida nimalarni bilasiz. Kimyo 

sanoati ishlab chiqarishida qanday mahsulotlar gidroliz reaksiyalari asosida ishlab 

chiqariladi  va  ishlab  chiqarish  unumini  oshirish  uchun  qaysi  omillarni 

o‘zgartirishini maslahat berasiz. Fikringizni misollar va reaksiya tenglamalari bilan 

izohlab bering.