O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti Normurod Murodov fors tili

Sifat darajalari
Predmet belgilarining ortiq-kamligini jihatdan farqlanishi sifat darajalari deyiladi. Fors tilida belgini bildiruvchi sifatlar uch xil darajaga ega: oddiy daraja, qiyosiy daraja, orttirma daraja.

Ma’lum bir belgini bildiruvchi sifatlar oddiy darajadagi sifatlar deyiladi: Masalan, روشن – roušan- yorug’, بلند – boland - baland, خوب – xub- yaxshi. Oddiy darajaga تر – tar qo‘shimchasini qo‘shish bilan qiyosiy daraja yasaladi. روشن – roušan, روشنتر – roušantar – yorug‘roq, بلند – boland, بلند تر – bolandtar – balandroq.

Ba’zi so‘zlardan qiyosiy daraja yasalganda so‘lar almashishi mumkin. خوب – xub, بهتر behtar, بسیار – besyār, بیش – biš, بیشتر – bištar.

Odatda ikki predmertni qiyoslash analitik yol bilan bo‘ladi. Bunda qiyoslanuychi predmet از – az predlogini qabul qilib, undan so‘ng kelgan sifat تر – tar qo‘shimchasi bilan keladi.

امروز هوا از دیروز گرمتر است emruz havā az diruz garmtar ast – bugun havo kechgidan issiqroqdir, از من زودتر az man zudtar – mendan tezroq, پیش از همه piš az hame – hammadan oldin, خیلی قشنگ xeyli γašang – ancha chiroyliroq, پنج سال بزرگتر panj sāl bozorgtar – besh yosh kattaroq.

Orttirma daraja oddiy darajadagi sifatlarning oxiriga ترین – tarin qo‘shimchasini qo‘shish bilan yasaladi. روشن ruošan – yorug‘, روشنترین ruošantarin – juda yorug‘ , بلند – boland, بلند ترین bolandtarin – juda baland.

Fors tilida orttima darajadagi sifat bilan ifodalangan aniqlovchi aniqlanmishdan oldin kelib, u bilan bitishuv orqali birikadi. دانشجوی خوب dānešjuye xub – yaxshi talaba, دانشجوی بهتر dānešjuye behtar– yaxshiroq talaba, بهترین دانشجو behtarin dānešju – eng yaxshi talaba.

Bunda aniqlanmish ko‘plik qo‘shimchasini olib, aniqlovchi bilan aniqlanmish izofali yoki izofasiz bog‘lanishi mumkin. Orttirma darajadagi sifat izofali kelsa, bir jinsdagi narsalardan birini ajratib ko‘rsatadi. Izofasiz kelsa, bir jinsdagi narsalarning eng yuqori sifatini bildiradi. بهترین شهرها behtarine šahrhā – shaharlarning eng chiroylisi, بهترین شهرها behtarin šaharhā– eng chiroyli shaharlar.

So‘zlashuvda ba’zi fe’llarni takrorlash bilan orttirma daraja yasaladi. پرپر por–e por – og’zi-burnigacha to‘la, گرم گرم garm-e garm – juda issiq, شیرین شیرین širin-e širin – juda shirin,سفید سفید بود sefid-e sefid bud – qordek oq edi, خیس خیس شد xis-e xis shod – shalloba bo‘ldi.