O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti Normurod Murodov fors tili

20- mashq. Quyidagi so‘zlarni o‘qing va yozing.

شَب، اَسب، پِسَر داداش، شیراز، دیشَب، شیراز، آش، سَبْز، اُستاد، آسمان، اُستان، شیرین، سیب، آشنا، دوسْت، شِش، دُرُست، آسیا، شُتُر، پِسَر، ساز، سی.

21- mashq. Quyidagi so‘zlarni fors yozuvida yozing.

Āšnā, pesar, sabz, dorost, dust, sar, ustād, āsān, Āsiyā, šotor, dishab, sir, asātid.

Ot kesimli sodda gap
Fors tilida gapning eng sodda turi ot kesimli sodda yig‘iq gapdir. Bunday gaplar ikki qismdan iborat bo‘ladi. Ot kesim ot, sifat son, ravish va olmoshlar bilan ifodalanib, o‘zidan so‘ng است ast bog‘lamasini olib keladi. Bog‘lama kesimni shakllantiradi. Ast bog‘lamasi o‘zbek tilidagi kesimlik qo‘shimchasi – dir ga to‘g‘ri keladi.

Fors tilida bog‘lama ot kesimlarni shakllantiruvchi belgi bo‘lganligi uchun, gapda tushib qolishi mumkin emas, aks holda gap aniqlovchili so‘z birikmasiga aylanib qoladi.

این بازو است in bāzu ast - Bu bilakdir

آن شیر است ān shir ast – U sutdir

O‘zbek tilida kesimlik qo‘shimchasi – dir tushib qoladi, bu holda kesimlik ohang bilan ifodalanadi. Bu kitobdir. Bu – kitob.

Ast bog‘lamasi oldingi so‘z bilan birgalikda talaffuz etiladi va urg‘u olmaydi. Urg‘u kesimning ot qismiga tushadi.

این دیوار است in divār ast – bu devordir

این سیب است in sib ast – bu olmadir

Ast bog‘lamasining bo‘lishsizlik shakli ast dan oldin na inkor yuklamasini keltirish bilan yasaladi. Bunda ikki a assimilatsiyaga uchrab i ga aylanadi:

na+ ast = nistنه + است = نیست

این پتو نیست in patu nist – bu odeyal emas

آ ن در نیست ān dar nist – bu eshik emas

22- mashq.Quyidagi so‘zlarni o‘qing va ko‘chirib yozing.

اين پِسَر اَسْت. اين سیب اَست. اين نان و پَنیر اَست. آن آب اَست. آن شیر اَست، آن پِتو زَرْد اَست. آن ديوار سَبز اَست. آن زَن است. او اُستاد است. ساسان با شاپور دوست است. این دَر است. اين زَبان آسان است. دُرُست است. او نيز ايرانی است. آن پَتو نُو است. اين زانو است. اين بازو است. اين بينی است. آن پيشانی است. اين راديو است. اين راديو نُو است. آن آسيا است.