O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti Normurod Murodov fors tili

Ikkinchi mashg‘ulot

O‘ninchi bob (باب دهم)

Fors tili lug‘at tarkibiga, asosan, o‘ninchi bobga oid masdarlar o‘zlashtirilgan. O‘ninchi bobning masdari استفعال estef’āl qolipida yasaladi:

استثمار estesmār-eksplutatsiya;استقبال esteγbāl - kutib olish va h.k.

O‘ninchi bobning aniq va majhul nisbat sifatdoshlari fors tilida nisbatan kam uchraydi.

a) aniq nisbat sifatdoshlari مستفعل mostaf’el qolipiga ega:

مستثمرmostasmеr - ekspluatatsiya qiluvchi, ezuvchi مستقبل mostaγbel-kutib oluvchi va h.k.

b) majhul nisbat sifatdoshi esa مستفعل mostaf’al qolipi asosida yasaladi:

مستثمرmostasmar - ekspluatatsiya qilinuvchi, ezuvchi مستقبل mostaγbal-kutiluvchi va h.k.

O‘ninchi bob shakllarining umumiy ma’nosini biror narsani egallab olish, o‘ziniki qilishga intilish kabi yo‘nalishga ega bo‘ladi.

استقبال

دیروز شنیدیم که اَحمد از بخارا می آید. او روزهای تعطیل تابستان را به بخارا پیش پدر و مادر خود رفته بود. او یک ماه و نیم در آنجا بود. حالا به تاشکند می گشت تا اوّل سپتامبررا که روز آغاز سال تحصیلی است، در دانشگاه حاضر باشد. رفقا قرار گذاشتند به اِستقبالش بروند. این بود که اِمروز صبح، ساعت یازده به ایستگاه راه آهن رفتیم. بین راه یک دسته گُل خریده با خود بردیم تا به او هدیه نمایید. قطار راه آهن، ساعت یازده و نیم به ایستگاه وارد شد. احمد در واگن ششم بود. از پشت پنجرۀ واگن مارا دید و با سرعت به طرف ما آمد. احمد را همۀ ما دوست داریم. او پسر خوبی است، زرنگ و با اِستعداد است، به دوستانش اِحترام می گذارد و در تحصیل کوشش می کند. به این خاطر، همه اورا با آغوش باز پذیرفتند و بوسیدند و او به همه دست داد و از همه اَحوالپرسی نمود. حسن از طرف ما به او خوشامد گفت و مراتب شادی رفقارا از مراجعت او به تاشکند در چند کلمه بیان داشت. بعد از آن،همه دور اورا گرفتیم، هر کس سوالی می کرد و از حالش می پرسید و او به پرسشها پاسخ می داد. یکی عُذر می خواست که نتوانست به او نامه بنویسد. احمد عذر اورا می پذیرفت. دیگری سخن از ملاقاتهای بعد به میان می آورد. احمد به او وعدۀ ملاقات می داد. هر کس به نوبۀ خود چند کلمه با او سخن می گفت و شادی و خوشحالی خود را از دیدار او بیان می داشت و او به سخنان همه با دقّت گوش می داد و از اِظهار دوستی ِ رفقا شاد می شد و لذّت می بود. اورا تا منزلش مشایعت نمودیم و وقتی که به منزل او رسیدیم از همۀ ما تشکّر کرد و با همه از نو دست داد و خدا حافظی نمود. آن وَقت، قرار شد که فردا ساعت پنج بعد از ظهر در حیات دانشگاه ملاقات کنیم و ما خوشحال از دیدار با احمد، هر یک به خوابگاه عمومی و یا منزل خود بر گشتیم.