O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti o’zbek filologiyasi fakulteti “O’zbek tili va adabiyoti” kafedrasi

8-mavzu: Etiket va uning xususiyatlari

Reja:

1. 
   Biznes etiket.
   
2. 
   Nutqiy etiket.
   
3. 
   Nutqiy kompetentlik.
   

Biznes odob-axloq me’yorlari mijoz bilan tushlikda qaysi vilkadan

foydalanishdan ko`ra muhimroq narsalardan tashkil topgan. Baxtga qarshi, boshqalarning zehnicha, barcha narsa tafsilotlarda yashirinadi. Agar biznes va ijtimoiy vaziyatlarda sarosimaga tushadigan bo`lsangiz, bajarayotgan ishlaringizda o`z-o`zingizni yaxshi nazorat qila olmasangiz, siz odamlarning ishonchini qozonmaysiz. Odob-axloq me’yorlari sizni jiddiylik bilan qabul qilinishingiz mumkinligini ko`rsatish uchun o`ziga sayqal berib taqdim etish. Odob-axloq me’yorlari odamlar orasida o`zini qulay tutishdir (shu bilan birga o`z atrofingizda ham qulay sezdirishdir).

Odamlar o`zingiz uchun va biznes muvaffaqiyatingizda ham asosiy omildir. Ko`pchilik arzigulik va foyda keltiruvchi ittifoq/birlashmalar munosabatning kutilmagan uzilishi tufayli yuk bo`lib ketgan. Odob-axloq me’yorlari biznes yoki shaxsning muvaffaqiyati va muvaffaqiyatsizligini belgilashda muhim omildir. Odob-axloq me’yorlari shaxs o`zini boshqalarga qulaylik bilan va atrofidagi insonlarni qulay his etishlarini taqdim etish usulidir. Yaxshi odob-axloq me’yorlari muvaffaqiyat asosidir. Yaxshi xulq-atvor va odob-axloq me’yorlarini mashq qilish biznesda muvaffaqiyatga erishish uchun, odamlar tomonidan tan olinganlik shu bilan birga mijozlar, xaridorlar va ishchilar bilan yaxshi munosabatda bo`lish juda ham muhim. Yaxshi odob-axloq me’yorlari atayin yoki bexosdan mashq qilinmasa, muvaffaqiyat yo`lida ko`plab to`siqlarga duch keladi. Ammo agar shaxs umuman ishchilarining ehtiyojlariga odob-axloq me’yorlariga rioya qilib, ularga xushmuomala va e’tiborli bo`lsa, har qanday ishda ham muvaffaqiyatli bo`ladi. Siz bilan ishlaydigan insonlarning hurmatini qozonish va maqtov olishdan ko`ra, foyda ko`rish osonroq. Biznes odob-axloq me’yorlarida quyidagi maslahatlarga rioya qilinsa, hayotingiz osonroq bo`lardi. Kompaniyadagi har bir muloqot qilayotgan kishingiz bilan qanday lavozimda bo`lishi va qanday vaziyat nima masalada qat’i nazar hurmat bilan qoida qilib muomala qilishga amin bo`ling.

Tadbirdan oldin ko`rishni xohlagan insonlaringizni yodingizga soling insonlar haqidagi ma’lumotingizni adres kitobidan foydalaning. Oyoq uchida qadam bosganingizga uzr so`rang. Ularning axloqiy holatini maktab bajarayotgan ishlarini va mehnat sifatini yaxshilash uchun baholashingizni bildiring. Siz uchun ahamiyatli bo`lgan insonlar haqida qaydlar yozib qo`ying va ularning lavozimi ko`tariladigan bo`lsa tug`ilgan kunlari, yubileylari va boshqa har qanday sabablar bilan qo`llab-quvvatlang. Uchrashganingizda barcha qatnashuvchilarning jadval haqida, yig`ilishning maqsadi, muhokama qilinadigan masalalar va yig`ilishning kutilgan davomiyligini bilishlariga amin bo`ling.

Yig`ilish bayonnomalarining va qisqacha mazmunining tarqatilishi va yig`ilishdan so`ng barcha qatnashchilarga minnatdorchilik asosiy xushmuomalalik.

Doimo qo`ngiroqlarga javob bering, agar javob bera olmasangiz, avtootvetchikda xushmuomalalik bilan xabar qoldirishingiz eng osoni bo`ladi. Ishchimi yoki ish beruvchimi, yoki biznes tanishlar bo`lishidan qat’i nazar hech kimni kuttirib qo`ymang. Hech qachon yig`ilish yoki ishga kech qolmang. Yaxshi odob-axloq me’yorlarida kiyinish ham juda muhim aspekt. Ayollar muvofiq kiyinib, o‘z hamkasblarida noto‘g‘ri taassurot qoldirmasliklari kerak. Muvofiq e’tibor bilan tayyorgarlik ko`plab sarosimaga tushishlarni oldini olishi mumkin. Ishchilaringizning xaridorlarga bir-birlariga yaxshi xulq bilan muomala qilayotganlariga va kelishmovchiliklarsiz ishlashga amin bo`ling. Jilmayib xizmat ko`rsatish biznesning yaxshilanishiga va xaridor(mijoz)larning doimiyga aylanishiga yordam beradi.

Vilka chap tomonga qo`yiladi. Pichoq va qoshiq chap tomonga qo`yiladi.

Ovqatlar chapdan beriladi sizning non tarelkangiz chap tomonda bo`ladi.n Ichimliklar, shu jumladan, kofe ham o`ng tomonda bo`ladi. Banket stolida o`tirganingizda, chap va o`ng tomoningizdagi ikki odamga xizmat ko`rsatilganda ovqat yeyishni boshlashingiz mumkin. Agar sizga hali xizmat ko`rsatilmagan bo`lsa, boshqalarni ovqatni boshlashga undang. Faqatgina o`zingizni oldingizdagi narsalarni oling va boshqa narsalarni yoningizdagi inson uzatib yuborishini so`rang. Chap tomonningizdagilarga o`ng tomonga berishni taklif qiling, vaholanki, ba’zi narsalar uzatilishi boshlagandan keyin u o`z-o`zidan davom etib ketadi.

Mezbonlarga ovqat so‘ngida minnatdorchilik bildirmang. «Rahmat» to‘lov shakli hisoblanadi va shuning uchun haqoratdek hisoblanadi.