O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti a. Sh. Xurramov umurtqasizlar zoologiyasidan

Mustaqil ish uchun topshiriqlar
1.  Patogen  ahamiyatga ega bo'lgan  zoomastiganalarga qaysi 
hayvonlar kiradi.
2.  Tripanasomaning  tuzilishidagi  va  biologiyasidagi  mu-him 
xususiyatlarini o’rganish.
3.  Leyshmaniyaning  tuzilishi  va  rivojlanishi  qanday  boradi 
va qanday kasalliklami keltirib chiqaradi.
4. Tripanasoma, leyshmaniyaning tuzilishi va rivojlanishi aks 
ettirilgan rasmlami chizing.
39
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

7  - MASHG’ULOT
GREGARINANING TUZILISHIVA RIVOJLANISHI
Tip. Sporalilar — Sporozoa 
Sinf. G regarinalar — Gregarinina 
Kenja Sinf. T elosporidiyalar- Telosporidia 
Turkum. Haqiqiy gregarinalar -  Eugregarinida 
Avlod. G regarinalar -  Gregarina 
Tur.G regarina - Gregarina blattarum
O 'quv 
m ashg’ ulotining 
maqsadi: 
hayvonlarda 
parazitlik  qiluvchi  gregarinaning  tuzilishi  va  rivojlanishini 
o’rganish.
Kerakli jihozlar: gregarina preparati, buyum va yopqich 
oynalar, mikroskoplar, ko’rgazmali vositalar.
Ishning  mazmuni.  Gregarinalar  sporalilar  orasida 
yirikligi  bilan  ajralib  turadi.  Uzunligi  10-16  mkm.  Ular 
umurtqasiz hayvonlar-suvaraklar,  mitalar,  ninachilar va ba'zi 
qo’ng’izlaming 
ichaklarida  parazitlik  qilib 
yashaydi. 
Gregarina  tanasining  shakli  uzun  chuvalchangsimon  bo’lib, 
uch  qismdan  iborat:  oldingi  epimerit,  o’rta  protomerit  va 
keyingi deytomiritdan (14-rasm).
Epimerit  yopishib  turuvchi  organi  bo’lib,  u  bilan 
gregarina 
xo’jayinining  ichagiga  birikadi. 
Protomerit 
deytomeritdan to’siqcha bilan ajralgan, ektoplazmaning ustki 
qismi qalinlashgan  kutikula bilan  qoplangan.  Shuning uchun 
uning  tanasi  doimiy  shaklni  saqlaydi.  Deytomiritning 
endoplazmasida  pufaksimon  yadro joylashgan.  Gregarinalar 
jinsiy yo’l bilan ko’payadi (15-rasm).
Voyaga 
yetgan 
gregarinalami 
gamontlar 
yoki 
gametositlar  deyiladi.  Jinsiy  ko’payishda  ikkita  gregarinalar 
bir-biri  bilan  qo'shiladilar,  ya'ni  birining  protomeriti 
ikkinchisining  deytomiriti  bilan  qo’shiladi  va  sizigiyni  hosil 
qiladi.
40
www.ziyouz.com kutubxonasi

---