O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi

Mexanik to’qimalar: 
kollenxima 
sklerenxima: a) tolalar; b) sklereidlar 
O’tkazuvchi to’qimalar: 
ksilema (yog’ochlik); 
floema (lub).
  
Hosil  qiluvchilardan  tashqari  qolgan  barcha  to’qimalar  odatda  doimiy  to’qimalar  deb  ataladi. 
Meristemalar  dastalabki  yosh  embrional  to’qimalar  hisoblanib,  ular  o’simlikning  boshqa  doimiy 
to’qimalarini  hosil  qiladi.  Meristemalarning  xarakterli  belgisi  mitoz  yo’li  bilan  hujayralarning 
doimo  bo’linib  turish  xususiyatidir.    Hujayralar  shakli  parenxima,  protoplasti  esa  quyuq  donador 
sitoplazma  va  unda  joylashgan  yirik  yadrodan  iborat.  Sitoplazmada  mitoxondriya  va  ribosomalar 

---

 
29 
ham  uchraydi.  Odatda  vakuolalar  bo’lmaydi,  lekin  ba’zi  kichik–kichik  vakuolalar  kuzatiladi. 
Shuning uchun ham yadro doimo hujayra markazidan joy oladi. 
Meristema  hujayralarining  rivojlanish  davri  bir  necha  bosqichda  o’tadi:  1)  kuchli  bo’linish,  2) 
hujayra qobig’ining  o’sishi  va  vakuolalarning  yiriklashishi, 3) hujayralarning  ixtisoslashishi,  ya’ni 
organizmda qolgan to’kimalarning kelib chiqishi.