O’zbеkiston Rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi Tеrmiz davlat univеrsitеti Texnika fakulteti

Tormozni anti-blokirovkalash tizimi (ABT) va ishlash sxemasi. 
Antiblokirator 
avtomobilni
 
tormozlashda g’ildiraklarning blorirovkalanib qolishining oldini 
oladi. Agar tormozlashda g’ildirak blokirovkalansa, avtomobil boshqaruvchanligini yo’qatadi, 
sirpanadi,tormozlanish yo’li ortadi va h.z. 
Har qanday ABT standart tormoz tizimini uchta asosiy element bilan to’ldiradi-burchak tezlik 
datchiklari, electron bashqaruv bloki (EBB) va modulyator (18.17-rasm). Burchak tezlik 

---

66 
datchiklari (induktiv-chostatali) g’ildiraklarning holatini nazorat qiladi (blokirovkalanganmi 
yoki aylanmoqdami) va ma’lumotni ABT electron blokiga beradi. Datchiklar g’ildirak 
gupchagiga o’rnatiladi. U induktiv g’altakdan va tormoz diskiga o’rnatilgan tishli rotordan 
iborat. Disk va g’altak o’rtasida hosil bo’lgan magnit maydon rotor tishlarining almashish
tezligini nazorat qiladi. Bu ma’lumotlar asosida EBB g’ildirakning aylanish tezligini hisoblaydi, 
bu tezlik nulga yaqinlashsa electron “miya” g’ldirak blokirovkalanganligini tushinadi va 
bajaruvchi mexanizm-modulyatorga bu g’ildirak ishchi konturida tormoz suyuqligining 
bosimini kamayatirsh uchun buyruq beradi. 
 
18.17-rasm. Avtomobil tormozining anti-blokrovka tizimi (ABT) sxemasi. 
1-burchak tezlik datchigi; 2-o’yiqli va bo’rtikli aylanuvchi element; 3-elektron boshqaruyv 
bloke; 4-modulyator; 5-montaj qism; 6-saqlagich; 7-tashxislash qism; 8-yo’nalish 
o’zgartiruvchi; 9-saqlagichlar bloki; 10-akkumulyator; 11-panel priborov; 12-ABTni ajraatgich; 
13-ABTni indikatori
A-old g’ildirakdagi tizim elementlari; B- orqa g’ildirakdagi tizim elementlari; C-yaxlit 
boshqaruv bloki. 
Modulyator 3 
ning (18.18-rasm.) ikkita elektrmagnit klapani bor. Birinchisi asosiy silindrda 
g’ildiraklarga suyuqlik etkazadigan magistralga borayotgan suyuqning yo’lini kerkli vaqtda 
to’sadi, ikkinchisi ortiqcha bosimda tormoz suyuqligi uchun gidroakkumulyator rezervuariga 
yo’l ochadi.
 

---

67 
 
18.18-rasm. Elektron ABTning sxemasi. 
1-datchik; 2-tezlikni o’lchash; 3-modulyator; 4-boshqaruv bloke; 5-tormoz silindri; bosimni 
o’lchash.