O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev

 
Davlat ishlab chiqarish korxonalari 
— bu korxonalarning ancha keng tarqalgan tashkiliy, 
huquqiy shaklidir.Ular mol-mulkka ega bo'lib, xo'jalik faoliyati bilan birga davlat tomonidan 
belgilangan doirada boshqarish va tartibga solish vazifalarini ham bajaradi, yani davlat 
korporatsiyalari o'zida tijorat korxonalari va davlat organlari belgilarini mujassamlashtiradi. 
 
Aralash kompaniyalar. 
Ular hissadorlik jamiyatlari va majburiyatlari cheklangan shirkatlar 

---

shaklida tashkil qilinib, aksiyalari davlatga va xususiy omonatchilarga taalluqli bo'ladi. Aralash 
kompaniyalar hissadorlik jamiyatlari to'g'risidagi qonun asosida ish yuritadi va yuridik shaxs 
hisoblanadi, xo'jalik faoliyatida xususiy firmalar bilan barobar tijorat asosida qatnashadi. Shu bilan 
birga, ular xususiy firmalarga nisbatan ma'lum imtiyozlardan foydalanadi. Bular davlat tomonidan 
pul va dotatsiyalar berish, chet el litsenziyalarini yengil shartlar bilan olish, boshqa davlat 
korxonalari bilan xom ashyo va yarim fabrikatlarni qatyiy belgilangan baholarda yetkazib berish, 
ishlab chiqargan mahsulotni sotish uchun bozor bilan ta'minlanganlik va shu kabilar. 
Hamma vaqt korxona (firma) jamoa tadbirkorligini amalga oshirish vositasi bo'lib xizmat 
qiladi. Iqtisodiy kategoriya sifatida korxona ishlab chiqaruvchi kuchlar va ishlab chiqarish 
munosabatlarini tashkil qilishning asosiy birlamchi bo'g'ini hisoblanadi. Huquqiy nuqtai nazaridan 
korxona deganda yuridik shaxs huquqiga ega bo'lgan mustaqil xo'jalik yuritish subyekti tushuniladi. 
Ular o'ziga biriktirilgan mol-mulkdan foydalanish asosida mahsulot ishlab chiqaradi va sotadi, 
ishlarni bajaradi va xizmatlar ko'rsatadi. Korxonalarning mulkchilik mavqyeidan tashqari xilma-xil 
tashkiliy - xuquqiy shakllari ham mavjud bo'ladi. Korxonalar xo'jalik jamiyatlari va shirkatlari, 
ishlab chiqarish kooperativlari, jamoa korxonalari, ijara korxonalari, xo'jalik birlashmalari shaklida 
tuzilishi mumkin.