O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

Abissal  tekisliklar  —  chuqur  suvosti  tekisliklarining  bir  turi.  Okeanlar 

tagidagi botiqlar va soyliklarda joylashgan.  

Ablyasiya  (lotincha  ablatio  —  olib  ketish)  —  1)  glyasiologiyada  muzlik 

massasi  va  qor  qoplamining  erishi,  bug’lanishi  hamda  parchalanishi  natijasida 

kamayishi.  

2)  Geomorfologiyada  nuragan  tog’  jinslarining  oqar  suvlar,  shamol, 

muzliklar va og’irlik kuchi ta’siri-da ko’chishi, olib ketilishi. 

           Abraziya  (qirg’oq  yemirilishi),  (lotincha  -  avragio—sindirish)  -  dengiz, 

ko’l, yirik suv, omborlari qirg’oqlariniyag to’lqinlar ta’sirida yemirilishi.  

Adirlar — O’rta Osiyo tog’lari etagidagi cho’l va chalacho’l qirlar. Neogen 

va  antropogen  davrlarining  cho’kindi  tog’  jinslaridan  tarkib  topgan.  Farg’ona, 

Hisor,  Surxondaryo  vodiylarida  ko’proq  konglomerat  va  chaqiqtoshlardan  iborat 

bo’lib,  ba’zi  joylarda  lyoss  bilan  qoplangan.  Adirlar  past-baland  bo’ladi.  Ularni 

ko’p joylarda soy hamda jarlar kesib o’tib, ayrim-ayrim qismlarga bo’lib oborgan. 

Adirlarning mutlaq balandligi 400—500 m dan 1000—1500 m gacha boradi.  

Azimut  (arabcha  as-sumut  —  yo’l)—joy  yoki  xaritada  shimol  yo’nalishi 

bilan  tanlangan  narsa  yo’nalishi  orasidagi  burchak.  Azimut  burchaklari  shimol 

yo’nalishidan soat mili harakati yo’nalishi bo’ylab 0° dan  360° gacha hisoblanadi. 

Aysberglar  (gollandcha  aysberg)—okean,  dengiz  va  ko’llarda  suzib 

yuradigan yoki sayozliklarga, o’tirib qoladigan katta muz parchalari. Suvga tushib 

kelayotgan muzliklarning sinishidan hosil bo’ladi. A. asosan Antarktida,  Kanada-

Arktika arxipelagining shimoliy orollari, Grenlandiya qirg’oqlarida vujudga keladi 

Allyuviy  (lotincha  alluvio  yotqiziq)  —  doimiy  yoki  vaqtli  oqar  suvlar 

keltirib  yotqizgan  tog’  jinslari.  Ko’proq  mayda  tosh,  shag’al,  qum  va  gillardan 

iborat bo’ladi. Ba’zi tekisliklar, daryolarning qayirlari va terrasalari (ko’hna qayir) 

shunday jinslardan tashkil topgan.