O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

 

Geografik qobiq 

Geografik kobik haqida tushuncha. Geografik kobik tushunchasi geografik 

adabiyotlarga  XX  asrning  boshlarida  kirib  kelgan.  Bu  tushunchaga  yakyn  goya 

birinchi  marta  1902  yilda  D.N.Anuchin  tomonidan  Moskva  pedagoglar 

jamiyatining  Geografiya  bulimini  ochlishida  aytib  utilgai.  Geografik  kobikning 

mavjudligi  to'g'risidagi  anik  fikrni  1910  yilda  P.I.Braunov  uzining  "Tabiiy 

geografiya  kursi"  darsligida  bayon  kilib  unga  izox  bergan.  Uning  ta’kidlashicha 

geografik  kobik,  va  uning  xorzirgi  kurshshshdagi  kiyofasi  tabiiy  geografiya 

fanining  predmeti  bulib  xizmat  kiladi.  Keyinchalik  geografik  kobik,  to'g'risidagi 

ta’limotni 

A.A.Grigorev, 

S.V,Kalesnik, 

N.A.Gvozdeskiy, 

F.N,Milkov, 

A.G.Isachenko va boshkalar rivojlantirdi. 

Sayyoramizning  litosfera,  gidrosfera,  atmosfera  va  biosferalar  uzaro 

tutashadigan  hamda  ularnint  bir-biriga  ta’sir  etadigan  kismida  vujudga  kelgan 

barcha  tabiat  komplekslarini  uz  ichiga  olgan  bir  butuyelikni  tashkil  etgan 

geotizmlar  kompleksi  geografik  k,obik,ni  tashkil  etadi.  Geografik  kobik 

sayyoramizning  turtta  sferik  kobigidan-litosfera,  gidrosfera,  atmosfera  va 

---

bisferadan  tuzilgan.  Bu  kobiklar  bir-biridan  ajralgan  xolda  mavjud  bulmay,  ular 

uzaro  tutashgan,  uzviy  boglangan,  bir-biriga  ta’sir  etadi  va  singadi.  Binobarin, 

geografik  kobik  deb  litosferaning  ustki  nurok,  katlami,  gidrosferaning  barcha 

kismi  atmosferaning  kuyi  katlami  -  troposfera  va  biosferalar  bir-biri  bilan  uzviy 

boglangan hamda doimiy ravishda uzaro ta’sir etib turadigan kobikdar majmuasiga 

aytiladi. Geografik kobikning zng oddiyrok ta’rifi kuyidagicha: Yerning litosfera, 

gidrosfera,  atmosfera  va  biosferalar  uzaro  tutashadigan  va  ularning  bir-biriga 

doimiy ravishda ta’sir etib turadigan kismi geografik kobik deb ataladi.