O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

Chala  cho‘l  zonasi.  Chala  cho‘llar  dasht  va  cho‘l  zonalari  oralig‘ida 

joylashgan o‘tkinchi landshaft zonasidir. Bu yerda dam dashtlarga, ham cho‘llarga 

xos  tabiiy  xususiyatlarni  kuzatish  mumkin.  Chala  cho‘llar  iqlimining  keskin 

kontinentalligi,  quruqligi,  och  kashtan  tupoqlarining  chirindiga  kambag‘alligi, 

shuvoq-boshoqli  o‘simliklarning  siyrakligi,  okar  suvlarning  deyarli  yo‘qligi, 

qurg‘okchiliklarni  tez-tez  takrorlanib  turishi  kabilar  bilan  harakterlanadi.  Zonada 

yoz  issiq,  quyoshli  bo‘ladi.  Garmsellar  takrorlanib  turadi.  Havo  harorati  yuqori 

240-27°S. Qishi sovuq qor kam  yog‘adi. Yanvar  oyining o‘rtacha harorati  -12°, -

16°S,  qor  qoplamining  qalinligi  10-30  sm  ni  tashkil  etadi.  Yillik  yog‘in  miqdori 

o‘rtacha 150-250 mm dan oshmaydi. Yer osti suvlari kuchli sho‘rlangan va istemol 

qilish uchun yaroksiz. Faqat qumli joylarda chuchuk suvlar uchraydi. 

Qoramtir  kashtan  va  tipik  kashtan  tuproqlari  zonaning  shimolida,  och 

kashtan  tuproqlari  janubda  polosa  hosil  qilib  joylashgan.  Bu  tuproqlar  tarkibida 

tuzlar ko‘p. Ayniqsa och kashtan tuproqlari kichikroq masofalarda shurtob yerlar 

bilan  tez-tez  almashinib  turadi.  Iqlimning  quruqdili  zonaning  o‘simlik  qoplamida 

o‘z  aksini  topgan.  O‘simlik  qoplami  pastkamliklarda  va  limanlarda  tukli  chalov, 

betaga, tonkonog, jitnyaklardan, yassi tekis yerlarda oq shuvok, qora shuvoq izen, 

romashniklardan  tarkib  topgan.  Shurtob  va  sho‘r  yerlarda  sho‘ra  o‘tlar,  qora 

shuvoqlar  yaxshi o‘sadi.  O‘simlik  qoplami  shimoldan  janubga qarab siyraklashib 

boradi.  Shuvoq-boshoqli  chala  cho‘llarning  biologik  mahsuldorligi  juda  past. 

Fitomassalarning  umumiy  zadirasi  5-12,5  t/ga  dan  oshmaydi.  Hayvonot  dunyosi 

aralash  harakterga  ega.  Bu  yerda  dasht  hayvonlari  ham,  cho‘l  hayvonlari  ham 

bemalol yashayveradi.