O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi


Hind okeanining Sharqiy qismida Markaziy va G‘arbiy Avstraliya botiqlarini  bir-birdan  ajratib  turuvchi  Sharqiy  Hind



Download 3,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet412/522
Sana31.12.2021
Hajmi3,36 Mb.
#229587
1   ...   408   409   410   411   412   413   414   415   ...   522
Bog'liq
Материклар ва океанлар табиий географияси

Hind okeanining Sharqiy qismida Markaziy va G‘arbiy Avstraliya botiqlarini 

bir-birdan  ajratib  turuvchi  Sharqiy  Hind  tog‘  tizmasi  meridional  yo‘nalishda 

cho‘zilib yotibdi. Tog‘ tizmalarining kengligi 400-800 km gacha va balandligi 2-3 

km  gacha  boradi.  Okeanning  janubiy  qismida  yirik  geomorfologik  struktura  - 

Kergilin  suv  osti  platosi  joylashgan.  Plato  yuzasida  miotsen  davrida  harakatda 



bo‘lgan  qadimiy  suv  osti  vulkanlari  ko‘p  uchraydi.  Vulkanlarni  ayrimlarini 

cho‘qqilari  suv  sathidan  ko‘tarilib  Kergelen  va  Xyord  orollarini  hosil  qilgan. 

Vulkanlar  asosan  bazaltlardan  tarkib  topgant.  Platoda  bazaltdan  tashqari 

granodiorit va paleogen ohaqtoshlari ham topilgan. 

Sharqiy  Hind  suv  osti  tog‘  tizmasining  eng  janubiy  chekkasidan  sharq 

tomonda  G‘arbiy  Avstraliya  tizmasi  joylashgan.  Bu  tog‘ning  orografik  tuzilishi 

ancha  murakkab  bo‘lib  platosimon  ko‘tarilmalardan  va  yaqqol  ko‘tarilib  turgan 

tektonik tizmalardan tarkib topgan. 

Okean  tagi  rel’f  shakllarining  murakkablashishida  tektonik  yoriqlar  ham 

muhim rol o‘ynaydi. Ammo bu yerdagi yoriqlar Tinch okeandagi yoriqlardan farq 

qilib,  ular  asosan  meridional  va  submeridional  ravishda  yo‘nalgan.  Ouen, 

Mavrikiya, Prins-Eduard, 

Amsterdam, Tasmanov kabi yoriqlar shular jumlasidandir. Bundan tashqari okean 

tagi  kenglik  va  subkenglik  bo‘ylab  yo‘nalgan  yoriqlar  ham  uchraydi.  Bunga 

Diamantin  va  Ob  yoriqlari  misol  bo‘ladi.  Chuqurligi  5500-6500  m  ga  boradigan 

Vityaz,  Argo,  Vima,  Mariya-Selest  cho‘kmalarining  mavjudligi  tektonik  yoriqlar 

bilan uzviy bog‘liq. 

Yuqorida  tahlil  qilingan  tog‘  tizmalari  va  ko‘tarilmalari  Hind  okeani  tagini 

O.K.Leontevning ma’lumotiga ko‘ra; 24 ta katta va kichik botiqlarga ajratib turadi. 

Quyidagi № 4 jadvalda shulardan eng yiriklari berilgan. 

Hind  okeani  tagida  xilma-xil  cho‘kindilar  uchraydi.  Foraminiferali 

cho‘kindilar materik yonbag‘irlarida va botiqlarda, radiolyariyali va marjon polipli 

cho‘kindilar  ekvator  atrofida,  poligen  (suv  osti  qizil  gillari)  cho‘kindilar 

ekvatordan  janubroqda  terrigen  yotqiziqlar  materik  qirg‘oqlari  yaqinida  va 

diatomli  cho‘kindilar  materikning  janubiy  qismida  (50°  j.k.  dan  janubda)  keng 

tarqalgan. 

 

Jadval № 4. 



Hind okeanining yirik botiqlari 

№ 

Botiqning nomi 



Maksimal chuqurligi, m 

Arabiston 



5875 

Somali 



5374 

Maskaren 



5349 

Madagaskar 



6400 

Mozambik 



6045 

Agulyas 



6150 

Kroze 



5270 

Markaziy 



6090 

Andaman 



4390 

10 


Kokos 

 6335 


11 

Barbiy Avstraliya 

6500 

12 


Amsterdam 

7102 


13 

Janubiy Avstraliya 

6024 

14 


Afrika- Antarktika 

6972 



15 

Avstraliya-Antarktika 

 6089 

 


Download 3,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   408   409   410   411   412   413   414   415   ...   522




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish