O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi


Okeanning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati



Download 3,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet196/522
Sana31.12.2021
Hajmi3,36 Mb.
#229587
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   522
Bog'liq
Материклар ва океанлар табиий географияси

Okeanning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati 

Atlantika  okeani  har  ikki  tomonida  sanoati  va  xo‘jaligi  yuqori  darajada 

rivojlangan  mamlakatlar  joylashgan.  Okean  va  uning  dengizlari  atrofidagi 

mamlakatlarda  Yer  kurrasi  aholisining  40%  yashaydi  va  jahon  sanoati 

mahsulotining 80% ni ishlab chiqaradi. Dunyodagi eng yirik portlarning aksariyati 

Atlantika  okeni  havzasida  tarkib  topgan.  Dunyo  kemalarida  tashiladigan 

yuklarning  65  °/0  shu  okean  orqali  o‘tadi.  Bir  yilda  tashiladigan  yuklarning 

miqdori  o‘rta  hisobda  1  mlard.  t  ni  tashkil  etadi.  Eng  muhim  dengiz  yo‘llari 

YYevropa mamlakatlari bilan Shimoliy Amerika mamlakatlarini, Lotin Amerikasi 

bilan Afrika mamlakatlarini bog‘lab turadi. 

Atlantika okeanining  tabiiy  sharoiti  tirik mavjudodlarning  rivojlanishi uchun 

juda  qulay.  Shuning  uchun  u  boshqa  okeanlarga  qaraganda  eng  mahsuldor 

hisoblanadi. Okeandan baliq va boshqa dengiz hayvonlarini ovlashda 115 dan ortiq 

mamlakat  faol  ishtirok  etadi.  Ovlanadigan  baliqlar  va  boshqa  dengiz 

mahsulotlarining katta miqdori okeanning shimoliy qismiga to‘g‘ri keladi.  Ammo 

keyingi  yillarda  ko‘plab  mamlakatlarning  kemalari  Atlantika  okeanining  hamma 

joylarida turli xil hayvonlarni zo‘r berib ov qilishi natijasida biologik resurslarning 

ancha kamayib ketishiga olib keldi. 

Atlantika  okeani  shelflari  foydali  qazilmalarga  juda  boy.  Ayniqsa  neft  va 

tabiiy gaz keng tarqalgan. Eng ko‘p neft Marakaibo lagunasidan qazib olinadi. U 

yerdagi  4500  skvajina  yiliga  93  mln.  t  neft  chiqarib  beradi.  Meksika  qo‘ltig‘idan 

yiliga  60  mln.  t  neft  va  120  mlrd.  m3  gaz  qazib  olinadi.  Afrikaning  Nigeriya 

sohillarida  50  dan  ziyod  dengiz  neft  konlari  ishlab  turibdi.  Braziliya  shelfida  25 

dan  ziyod  neft  konlari  ochilgan.  Britaniya  sektorida  4,5  mlrd.  t  neft  va  990  mlrd 

m3 gaz zahirasi mavjud. Shundan har yili 78-80 mln. t neft qazib olinadi. Shimoliy 

dengiz  bag‘ridagi  konlar  yiliga  4  mlrd.  m3  gaz  berib  turadi.  Kelajakda  Atlantika 

okeani  shelfidan  har  yili  300  mln.  t  neft  va  .150  mlrd.  m3  tabiiy  gaz  qazib  olish 

mo‘ljallanmoqda. Bundan tashqari Meksika qo‘ltig‘idan oltingugurt, Nyufaunlend 

oroli  yaqinidan  temir  rudasi,  Janubiy  Afrika  qirg‘oqlari  yaqinidan  olmos  qazib 

chiqariladi.  Florida  qirg‘oqlari  yaqinidan  fosforit,  Janubi-G‘arbiy  Afrika  sohillari 

atrofidan fosforit, sochilma olmos konlari topilgan. 

Okean  qirg‘oqlarida  yirik  sanoat  shaharlarining  ko‘payishi,  materiklarning 

tutashtiruvchi dengiz yo‘llarining va kema qatnovining rivojlanishi ta’sirida dengiz 

hamda  okean  suvlarining  tabiiy  sharoitini  yomonlashishiga  olib  keldi.  Shimoliy 

dengizda,  Amerika  va  Afrika  qirg‘oqlari  yaqinida  katta  masofalarga  cho‘zilgan 

neft  pardalari  so‘zib  yuradi.  O‘rta  dengiz  Yer  yuzidagi  eng  ifloslangan 

dengizlardan  biri  hisoblanadi.  Binobarin,  Atlantika  okeanining  ekologik  sharoiti 

shu  darajada  buzilganki,  insonning  yordamisiz  uning  tabiatini  go‘zalligini, 

suvining  tozaligini,  havosining  musaffoligini  tiklab  bo‘lmaydi.  Atlantika 



okeanining ekologik sharoitini yomonlashishiga qarshi kurashish xalqaro muammo 

bo‘lib  qoldi.  Hozirgi  kunda  okeanga  xavfli  chiqindilarni  tashlashni  man  etuvchi 

shartnomalar tuzilgan. 

 

  




Download 3,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   522




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish