O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Kasb  va  mutaxassislik.  Gidlarning  kasbiy  mahoratini  takomillashtirishning 
asosiy  yo‘nalishlaridan  biri  mutaxassislikdir.  Eng  avvalo  «kasb»  va 
«mutaxassislik»  kabi  ikki  tushunchaning  mazmuni  va  o‘zaro  aloqasini  aniqlab 
olamiz. 
Kasb  –  aniq  bilim  va  ko‘nikmalar  jamlanmasini  talab  qiluvchi  mehnat 
faoliyati shaklidir. 
Mutaxassislik – bir kasb zahirasidagi faoliyat turi. Masalan: vrach bu – kasb 
bo‘lsa, terapevt, jarroh, stomatolog bu - mutaxassislik va sh.k. Kasb asosiy faoliyat 
turi bo‘lsa, «mutaxassislik» tushunchasi ma’lum kasb doirasida bilim va mahoratga 
erishganlik  darajasini  ko‘rsatadi,  ya’ni,  mutaxassis  bu  biror  mutaxassislikni 
professional egallagan ishchidir. 

---

42 
 
Gidlarni  tayyorlash  jarayonining  vazifasi  -  mutaxassislarni  malakali  gid 
qilish, ya’ni gid kasbining zaruriy bilim va ko‘nikmalariga ega bo‘lishi uchun har 
bir  mutaxassisga  yordam  berishdir.  Bunda  ishni  shunday  tashkil  etish  kerakki, 
ekskursiya  muassasasiga  kelgan  kishi  o‘z  mutaxassisligini  nafaqat  saqlab  qolsin, 
shu  bilan  birga  uni  takomillashtirib,  ekskursiya  xizmatini  yaxshi  tashkil  etishi 
uchun o‘z vazifasini mustahkamlasin.  
Tarix  o‘qituvchisi  gid  bo‘lganidan  keyin  tarixiy  mavzuda  ekskursiyalar 
o‘tkazishi  maqsadga  muvofiqdir.  Undan  tabiatshunoslik  mavzusida  ekskursiya 
mavzusini tayyorlashni talab qilish noto‘g‘ri bo‘ladi. Bu mavzudagi ekskursiyalarni 
mutaxassis – biolog, geograf tayyorlashi maqsadlidir. 
Ekskursiya muassasalari va davlat muzeylari qoshida gidlarning  malakasini 
oshirish  kurslari  tashkil  etilgan  (tarixiy,  adabiyot,  tabiatshunoslik,  va  sh.k.). 
Masalan,  Samarqand  viloyatining  Davlat  muzey-qo‘riqxonasi  qoshidagi  gid-
ekskursovodlarni tayyorlash o‘quv markazida 216 soatlik «Ekskursiya xizmatlarini 
tashkil  etish»  qayta  tayyorlash  kursi  tashkil  etilgan  bo‘lib,  ushbu  kursni 
tamomlagan  tinglovchilarga  «O‘zbekturizm»  MK  tomonidan  «Samarqand  shahri 
gidi»  ixtisosligi  bo‘yicha  qayta  tayyorlash  haqida  guvohnoma  beriladi.  Hozirda 
ushbu  kursda  2013  yilda  jami  116  nafar,  2014  yilda  jami  107  nafar  tinglovchi 
o‘qidi.