O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Sherdor  madrasasi  hovlisi.  Hurmatli  ekskursantlar!  Siz  bilan  Sherdor 
madrasasining  ichki  qismidamiz.  Hovli  o‘lchovi  katta  bo‘lib,  sathi  37x37  metrni 
tashkil  etadi.  Hovlining  peshayvonidagi  moviy  sirsopol  naqshlari  foniga  Sherdor 
madrasasi  haqidagi  she’r  oq  harflar  bilan  yozilgan.  Uning  tarjimasi  quyidagicha: 
«Lashkarboshi, qo‘mondon, odil Yalangto‘sh! Garchi kamon o‘qidek balandlarga 
ko‘tarilgan  uning  kamoloti  bo‘lsa  bu  durlardan  terilgan  so‘zdir.  U  shunday 
madrasa  yaratadiki,  yer  bilan  osmon  qo‘shilishi  birla  ularning  bo‘ysunish 

---

158 
 
timsolidir.  Aql  burgutining  shiddatli  va  mohir  qanotlarining  parvozi,  uning 
cho‘qqilariga  yillar  ichra  yeta  olmas.  Uning  mamnun  minoralar  cho‘qqisiga 
g‘aroyib  fikrlar  arqonida  mohir  darboz  ham  asrlar  ichra  chiqa  olmas. 
Peshtoqning  kamonsimon  arkini  me’mor  yaratganda,  falaklar  uni  yangi  oyga 
o‘xshatib  lol  qoldirar.  Garchi  Yalangtush  Bahodir  uning  asoschisi  ekan,  uning 
asos  sanalari  Yalangtush  Bahodir  so‘zlaridan  boshlanur».  Haqiqatan  ham, 
Yalangtush  Bahodir  ismidagi  harflarni  o‘rniga  to‘g‘ri  keladigan  raqamlarni 
qo‘ysak,  Sherdor  madrasasi  asos  solingan  hijriy  1028,  melodiy  1619-yilni 
ko‘ramiz. 
Ulugbek  madrasasi  bilan  taqqoslaganda  Sherdor  madrasasining  hovlisidagi 
g‘arb  devorlari    sirsopol  qoplamalaridagi  bezaklarida  umuman  yangicha  mavzu 
qo‘llanilgan.  200  yil  davomidagi  aynan  Samarqand  naqshinkor  bezaklaridagi 
o‘zgarishlarni  farqlash  oson.  Naqshlarda  ochiq  sariq  rang  ko‘p  ishlatilgan. 
Ulug‘bek  madrasasida  ochiq  sariq  rang  deyarli  ishlatilmagan.  Sherdor 
madrasasining  ichki  hovlisi  katta  -  katta  bo‘laklardan  iborat  marmar  toshlar  bilan 
qoplangan.  E’tibor  qaratgan  bo‘lsangiz  tashqaridagi  shovqin  ichkariga  ya’ni, 
madrasaga  hech  qanday  ta’sir  o‘tkazmaydi.  Ko‘rib  turganingizdek,  bino  panjara 
bilan to‘silgan bo‘lib, o‘sha paytlarda hamma madrasalarda dars davomida hamma 
eshiklar  berkitilib,  tashqarida  shovqin  -so‘ron  bo‘lib  turgan  bo‘lsada,  ichkarida 
faqat tinchlik muhiti saqlanishiga alohida e’tibor qaratilgan.   
(Ekskursantlarga  tomosha  qilish  va  rasmga  tushishlari  uchun  2  daqiqa  vaqt 
beriladi. Savollarga javob beriladi).