O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

 
7.2. Ob’ektlarni ko‘rsatishning turlari va o‘ziga xos 
xususiyatlari 
 
Avtobusli ekskursiyada ob’ektlarni ko‘rsatishning to‘rt turi mavjud: 
1.  Avtobusning  50-60  km/s  tezligida  ob’ekt  oynadan  ko‘rsatiladi,  gid 
ko‘ringanlarni  sharhlab  boraveradi.  Ko‘rsatishning  bunday  turida  yo‘l-yo‘lakay 
ob’ektlar haqida qisqa ma’lumot beriladi. 
2.  Avtobus  harakati  sekinlashtirilganda  ob’ektlar  oynadan  kuzatiladi.  Bu 
jarayon  tarixiy,  madaniy  obidalarni  tomosha  qilish  va  yuzaki  taasurot  olish 
imkonini beradi. Odatda qo‘shimcha ob’ektlar bu tartibda ko‘rsatiladi. 
3.  Avtobus  to‘xtaganda,  undan  tushmasdan  oynasidan  ob’ektlar  kuzatiladi. 
Ekskursantlar ob’ektlar bilan chuqurroq tanishadi, ob’ektlarni ko‘rsatish usullarini 
qo‘llash imkoniyati chegaralangan bo‘ladi. 
4.  Avtobusdan  to‘xtash  joylariga  tushgandan  keyin  ob’ektlar  obdon 
ko‘rsatiladi. Ushbu jarayonda ob’ektlarni ko‘rsatish usullarini qo‘llash imkoniyati 
mavjud bo‘ladi. 
Ob’ektlarni  ko‘rsatish  ekskursiya  xizmatining  asosiy  elementi  sifatida 
o‘zining bir necha xususiyatlariga ega. 
Ko‘rsatishning  faolligi.  Ob’ektlarni  ko‘rsatish  jarayoni  bu  inson  qo‘li  bilan 
yaratilgan  yoki  tabiat  in’omi  bo‘lgan  ob’ektlarni  shunchaki  passiv  tomosha  qilib 
bahramand bo‘lish emas, balki maqsadli kuzatish, ekskursiya xizmati metodikalari 
yordamida  ob’ektlarni  tahlil  qilish,  gid  va  ekskursantlarning  faol  harakatini  talab 
etuvchi jarayonidir.  
Ob’ektlarni  ko‘rsatishning  mantiqiy  ketma-ketligi.  Ekskursiya  xizmatida  har 
keyingi  ob’ekt  mavzuni  yoritishdagi  pillapoya  hisoblanadi.  Bu  holat  ob’ektning 

---

 
115 
boshqa  ob’ektlar  orasidagi  o‘rnini  belgilaydi.  Ko‘rsatishning  mantiqiyligi, 
ob’ektlar orasidagi bog‘liqlik aniq ketma-ketlik bilan ta’minlanadi.