O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Jabrlanuvchini  jonlantirish(reanimatsiya)  chora-tadbirlarini  o‘tkazish 
usullari.  Sun’iy  nafas  berishni  «og‘izdan-og‘izga», «og‘izdan-burunga»  o‘tkazish 
usullari mavjud bo‘lib,  jabrlanuvchi nafas olmayotganda, qiyinchilik bilan (o‘qtin-

---

269 
 
o‘qtin,  talvasali)  nafas  olganida  yoki  nafas  olishi  yomonlashib  borayotganda 
o‘tkazish kerak. Sun’iy nafas berishni mustaqil nafas olish paydo bo‘lgandan keyin 
davom  ettirish  kerak  emas.  Sun’iy  nafas  berishda  gid  quyidagilarga  amal  qilishi 
kerak: 

  imkon darajasida jabrlanuvchini orqasi bilan yotqizish; 

  jabrlanuvchini siqib turgan narsalaridan (sharfni olish, yoqasini yechish, 
kamarini yechish va h.k.) ozod qilish; 

  jabrlanuvchi og‘zini yot narsalardan tozalash; 

 
og‘iz  katta  ochilgan  va  pastki  jag‘  oldinga  yo‘naltirilgan  bir  vaqtda 
pastki tishlar yuqoridagi tishlardan bir muncha oldinda bo‘lishini saqlagan holatda 
sun’iy  nafas  berish.  Agar  og‘izni  ochish  imkoni  bo‘lmasa,  u  holatda  ildiz  tishlar 
orasi  bilan  (og‘iz  burchagiga)  metall  plastika  yoki  qoshiqcha  qo‘yish  mumkin  va 
og‘izni ochish lozim; 

  jabrlanuvchi  yonboshida  turish,  bir  qo‘lni  uning  bo‘yniga  o‘tkazish 
boshqa  qo‘l  kafti  bilan  uning  peshonasidan  ushlab  boshga  maksimal  bukilish 
holatini (aksirash holatini) berish lozim; 

  jabrlanuvchiga  egilish  chuqur  nafas  olib  og‘ziga  sun’iy  nafas  berish. 
Sun’iy  nafasni  doka,  qo‘l  ro‘molcha,  maxsus  havo  o‘tkazgich  moslama  orqali 
amalga oshirish lozim; 

  mustaqil  nafas  olish  bo‘lmagan  va  puls  bo‘lgan  taqdirda  sun’iy  nafas 
berishni o‘tirgan holatda yoki vertikal holatda berish mumkin; 

 
sun’iy  nafas  berishning  soniyali  oraliqlariga  rioya  qilish  shart  (har  bar 
nafas berish oralig‘i 1,5-2 sekundni tashkil qilishi kerak); 

  jabrlanuvchida  mustaqil  nafas  olish  paydo  bo‘lgach  (vizual  ko‘krak 
qafasini  harakatiga  qarab  baholanadi)  sun’iy  nafas  berishni  to‘xtatish  va 
jabrlanuvchini turg‘un yonbosh holatga yotqizish kerak.