O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti


Observatoriya  qarshisida,  bosh  bino  oldida



Download 2,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet179/283
Sana26.09.2021
Hajmi2,95 Mb.
#185887
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   283
Bog'liq
ekskursiya xizmatini tashkil qilish

Observatoriya  qarshisida,  bosh  bino  oldida.  Mirzo  Ulug‘bek  1409-yilda 
taxtga  o’tirdi.  Samarqand  Mirzo  Ulug‘bek  davlatining  poytaxti  edi.  Ulug‘bek 
davrida  shahar  yanada  obodonlashtirilib,  Movarounnaxrning  ilmiy  va  madaniy 
markazi  bo‘lib  qoldi.  Ulug‘bek  asosiy  vaqtini  ilmga  bag‘ishlab,  Samarqandda 
matematika  va  astronomiya  fanining  eng  ilg‘or  olimlarini  to‘pladi.  Uning 
farmoniga  binoan  Samarqandning  shimoliy-sharqida  observatoriya  quriladi. 
Ulug‘bek  observatoriyasi  Samarqanddagi  XV-asr  me’morchiligining  nodir 
namunalaridan  biri  hisoblanadi.  Bino  uning  farmoyishi  bilan  1428-1429-yillarda 
Ko‘hak  (Cho‘ponota)  tepaligida,  Obirahmat  arig‘i  bo‘yida  bunyod  etilgan. 
Observatoriya  silindr  shaklida  uch  qavatli,  balandligi  30,4  metrdan  iborat  o‘lkan 
bino  bo‘lib,  unda  radiusi  40,2  metrli  gigant  sekstant  (ba’zi  manbalarga  ko‘ra 
kvadrant) bo‘lgan. Sekstantning janubiy qismi yer ostida joylashgan bo‘lib, qolgan 
qismi shimol tomonda yer sathidan 30 metr baland bo’lgan. Asbob aylanasida bir 
gradus yoy 701,85 mm va bir minut yoy 11,53 mm ga mos keladi. 
Mirzo  Ulug‘bekning  o’limidan  keyin  observatoriyaning  ilmiy  ishlari  bir 
qancha  vaqt  davom  etib,  keyinchalik  vayronaga  aylangan.  Uzoq  vaqtgacha 
rasadxonaning  joyi  ma’lum    emas  edi.  1908-yilda  arxeolog  V.L.  Vyatkin 
tomonidan uning joyi topildi. 
XIX  asr  90-yillarida  V.L.Vyatkin  observatoriya  haqida  «Boburnoma»dagi 
(XVI  asr)  va  XIX  asrning  30  yillaridagi  tarixiy  asarlardan  bo’lgan  Samariya» 
asarining ma’lumotlardan foydalanadi. Bu ikkala asar  rasadxonaning Obi-Raxmat 
arig‘iga  yaqin  Ko‘hak  tepaligida  joylashganligi  to‘g‘risida  xabar  beradi.  XV  asr 


164 
 
vaqf  hujjatlarini o‘rgana turib, V.L. Vyatkin observatoriyaning Naqshi-jahon, Obi-
Raxmat suvi oldida Tollirasad (poi-rasad) yerining eslatilishini uchratadi. 

Download 2,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   283




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish