O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Uchinchidan, turistik mahsulotlar butunligi komponentlari o‘zaro mustahkam 
bog‘langan.  Turistik  xizmatlar  yetkazib  beruvchilar  o‘rtasida  marketing  sohasida 
hamkorlik  qilish  uchun  keng  imkoniyatlar  maydoni  mavjud.  Bu  o‘zaro  hamkorlik 
potensiali  g‘arb  adabiyotida  «Komplementar»  deb  ataladi.  Uning  amalga  oshirilishi 
sharofati  bilan  Nyu-York  destinatsiyasi  turistik  bozorga  jalb  qilinadi.  Kuchlarni 
samarali  birlashishiga  boshqa  misolni  kompleks  turstik  mahsulotlarni  sotishni 
rag‘batlantirishning  ingliz  tajribasidan  olish  mumkin.  Buyuk  Britaniyada  turistik 
kompaniyalar  milliy  va  mahalliy  turistik  ma’lumotlar  qo‘llab-quvvatlashi  bilan 
birgalikda  o‘tkaziladigan  qo‘shma  aksiyalarda  ishtirok  etadilar.  Milliy  va  mahalliy 
turistik  kompaniyalar  ularni  reklama  kompaniyalari,  maxsus  nashrlar  chiqarish, 
shuningdek jamoatchilik bilan aloqalarini  kengaytirishga homiylik qiladilar. Turistik 
kompaniyalar  qo‘yilgan  mablag‘dan  sinergetik  samara  hisobida  qo‘shma  tadbirlar 
o‘tkazadilar.  Lekin  bunda  har  bir  yetkazib  beruvchi  undan  mijoz  uchun  konkret 
kurashda individual foydalanadi. 
To‘rtinchidan  turistik  destansiyalarda  ko‘pchilik  o‘zgarishlar  kutilmaganda 
bozorda talab tarkibiy o‘zgarishi oqibatida ro‘y beradi. Misol uchun, keyingi 10 yilda 
Shimoliy Yevropa dengiz sporti turlari bo‘yicha oldingi o‘z mavqiyeni yo‘qotdi. Bu 
shuni  ko‘rsatadiki,  mavjud  raqobatni  hisobga  olgan  holda  destinatsiya  taraqqiyotini 

---

                      
108 
strategik  rejalashtirishda  turistik  talabning  tendensiyasi  asosida  tizimli  yondoshish 
talab qilinadi. 
Beshinchidan,  turistik  mahsulot  uchun  iste’mol  ehtiyojidan  kelib  chiqib 
qarashda  muhimi  jalb  qilish  qiyofasini  yaratish  (Nyu-Yorkda  muvaffaq 
bo‘linganidek)  hisobi  destinatsiya  qiyofasi  odamda  shaxsiy  taasurot  yoki 
haqiqatdagina  paydo  bo‘lishi  shart  emas.  Millionlab  amerikaliklar  va  yevropaliklar 
hech  qachon  Las-Vegasda  (AQSH, Nevada  shtati) bo‘lishmagan. Lekin ular  orasida 
bu turistik markaz haqida tasavvurga ega bo‘lmagan  yoki eshitmagan odamlar kam 
topiladi.  Odatda  destinatsiya  qiyofasi  sayohatga  kuchli  ishtiyoq  uyg‘otadi.  Shuning 
uchun  turistizm  marketingda  o‘sha  qiyofasini  jonlashtirishga,  qo‘llab-quvvatlashga 
alohida e’tibor qaratiladi. Iste’molchini yana qiziqtirish va unda destinatsiya haqida 
yanada kuchli taasurot paydo qilishga uriniladi. 
Shunday  qilib,  turistik  mahsulot  konsepsiyasi  sayohat  haqida  bir  butun 
taassurotga qurilgan holda sayyoh qabul qilishida aks etadi. Bu esa turistik xizmatlar 
yetkazib beruvchilar manfaatiga va turistik ma’muriyat vazifalariga javob beradi.