O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Milliy tarbiyaning o‘ziga xosligi. Davlatimiz sobit qadamlar bilan o‘z taraqqiyot yo‘lidan 
bormoqda.   Bu   yo‘l   –   milliy   xususiyatlar,   qadriyatlarni   tiklash,   saqlash,   rivojlantirish,   milliy 
g‘ururni o‘yg‘otish, vatanparvarlik va umuminsoniy qadriyatlarga asoslangan mafkura negizida 
komolotga erishish yo‘lidir. Bu esa, o‘z navbatida sobiq SHo‘ro tarbiya nazariyasida o‘rganilishi 
mumkin   bo‘lmagan   milliy   odob,   milliy   e’tiqod,   iymon-diyonat   kabi   insonning   butun   milliy 
xususiyatiga bevosita bog‘liq fazilatlarni yosh avlodning shaxsiy sifatlariga aylantirishni dolzarb 
vazifa qilib qo‘ydi.
Bugungi kunda yo‘qolib ketayotgan milliy tarbiyaning o‘ziga xos xususiyatlari borki, ularni 
biz o‘sib kelayotgan yosh avlodga o‘rgatishimiz va amalda ularning ijrosini ko‘rmog‘imiz lozim. 
Masalan:   ota   uyda   o‘tirganda,   farzand   uyning   ustini   kuramaydi   yoki   ustiga   chiqmaydi;   bir 
farzandga etti mahalla ota-ona; ayol kishi yonboshidan kelayotgan erkak kishini o‘tkazib yuborishi 
lozim, aniqroq qilib aytganda erkak kishining oldini ayol kishi kesib o‘tmaydi; erkaklar o‘tirgan 
xonaga ayol kishi, ayollar o‘tirgan xonaga esa, erkak kishi hech vaqt kirmagan; o‘zbekda shunday 
bir jihat borki, u ham bo‘lsa “andishalik”, mazkur so‘zning ma’nosini olib qaraydigan bo‘lsak, 
unda   chuqur   bir   falsafiy   ma’no   mavjud;   dasturxon   boshida   avvalo   erkak   kishi   ya’ni,   uyning 
xo‘jaynisi dasturxonga ovqatlanish uchun birinchi bo‘lib qo‘l uzatgan, so‘ngra boshqalar kabi 
o‘zbekning o‘ziga xos milliy jihatlari borki, ular boshqa birorta ham millat va elatga mansub 
emasligining guvohi bo‘lamiz.
SHu   tariqa   yuqoridagi   fazilatlarni   shakllantirishni   o‘z   ichiga   oluvchi   yangi   pedagogik 
yo‘nalish   dunyoga   keldi.   Darhaqiqat,   milliy   tarbiya   –   O‘zbekiston   milliy   mustaqilligining 
pedagogik maqsadi va shartidir.
Milliy tarbiya – O‘zbekistonning davlat mustaqilligini mustahkamlash va amalga oshirishga 
tayyor farzandlarni tarbiyalab voyaga etkazishga xizmat qiladi.
Psixologik   va   pedagogik   tadqiqotlarga   qaraganda   shaxsga   tashqi   omillar   ta’siri   u   xoh 
ijobiy,   xoh   salbiy   ta’sir   ko‘rsatsin,   tarbiyalanuvchi   tarbiyasida     ular   ta’sir   ko‘rsatadi. 
Tarbiyalanuvchining shaxsiy tajribasi va ehtiyojlari tashqi ta’sirga munosabatni belgilab beradi va 
uning  xulqiga  ta’sir  etadi.  SHuning  uchun  tarbiyalanuvchi   faoliyatini   uyushtirishning  o‘zigina 
kifoya qilmaydi. To‘g‘ri tarbiyalash uchun tarbiyalanuvchining bu faoliyatga nisbatan qalbidan 
paydo   bo‘ladigan   munosabatni,   turli   xil   kechinmalarni   qanday   anglashni,   his   qilishni   hamda 
ulardan o‘zi uchun nimalarni maqsad qilish olganligini bilish zarur.
Tarbiya jarayonida tarbiyalanuvchining ongigina emas, balki, his tuyg‘ularini ham o‘stira 
borish, unda jamiyatning shaxsga qo‘yadigan axloqiy talablariga muvofiq keladigan xulqiy malaka 
va odatlarni hosil qilish lozim. Bunga erishish uchun talabaning ongiga (ta’lim jarayoni asosida) 
hissiyotiga (darsda va turli sinfdan tashqari ishlarda) va irodasiga (faoliyatni uyushtirish, hulqini 
idora   qilish   jarayonida)   sistemali   va   muntazam   ta’sir   etib   boriladi.   Talabani   tarbiyalashda 
bo‘larning   birontasi   (ongi,   hissiyoti,   irodasi)   e’tibordan   chetda   qolsa   maqsadga   erishish 
qiyinlashadi.   SHuning   uchun   tarbiya   jarayoni   ko‘p   qirrali   va   murakkab   jarayon   deb 
yuritiladi.Uning xususiyatlari quyidagicha aks ettiriladi.