O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Ta’limning   mazmuni  uning   maqsadidan   kelib   chiqadi.  Ta’limning   mazmuni   deganda, 
o‘quvchilarning o‘qish jarayonida egallab olishi lozim bo‘lgan hamda tizimga solingan bilim, 
malaka va ko‘nikmalarning aniq belgilangan doirasi tushuniladi.
Ta’limning mazmuni bir qator ehtiyojlarni hisobga olish bilan belgilanadi:
1.Ijtimoiy ishlab chiqarishning eng zarur extiyojlar, ijtimoiy to‘zimning xususiyatlari.
2.Davlatning xalq ta’limi va muayyan turdagi o‘quv yurti oldiga qo‘yadigan maqsad va 
vazifalar.
3.O‘qitish   qoidalaridan   kelib   chiqadigan   va   o‘quvchilarning   imkoniyatlarini   (yosh 
imkoniyatlari va boshqalar) e’tiborga oluvchi didaktik talablar.
Ta’lim mazmuni o‘quv rejasi, o‘quv dasturi va darsliklarda ifodalangan.
O‘quv rejasi  - deb, o‘qitiladigan fanlar, o‘qitish uchun ajratilgan soatlar va o‘quv yilini 
tuzilishini belgilab beruvchi davlat xujjatiga aytiladi.
O‘quv rejasi – barcha umumta’lim maktablarida so‘zsiz amal qilinishi lozim bo‘lgan davlat 
xujjatidir. Unda sinflar bo‘yicha o‘rganilishi lozim bo‘lgan o‘quv fanlari va o‘sha fanlar uchun 
ajratilgan o‘quv soatlari ko‘rsatilgan bo‘ladi.
Maktabning yagona o‘quv rejasi xalq ta’limi vazirligi tamonidan tasdiqlanadi.
O‘quv dasturi – o‘quv rejasi asosida ishlab chiqiladi. O‘quv dasturi har bir o‘quv fanining 
o‘qitish uchun ajratilgan bilim xajmi, tizimi va g‘oyaviy – siyosiy yo‘nalishini aniqlab beradigan 
davlat xujjatidir.
O‘quv   dasturida   o‘quv   yili   davomida   har   qaysi   sinfda   aloxida   fanlar   bo‘yicha 
o‘quvchilarga   beriladigan   ilmiy   bilim,   ko‘nikma   va   malakalarning   hajmi   belgilab   beriladi. 
Dasturda har qaysi o‘quv fanlarining mazmuni izchillik bilan yoritiladi va ma’lum mavzular orqali 
ko‘rsatiladi. Ma’lum mavzu yuzasidan o‘quvchi o‘zlashtirishi lozim bo‘lgan bilim, ko‘nikma va 
malakalar qisqacha ifodalab beriladi.
Darslik  –   o‘quv   jarayonining   zarur   qismidir.   Ko‘p   vaqtlardan   beri   u   o‘qitishning   eng 
muhim vositasi hisoblanar edi.
Har bir o‘quv fanining mazmuni darslikda batafsil yoritiladi. Darslik tegishli fanga oid 
ilmiy bilim asoslarini dasturga va didaktika talablariga muvofiq ravishda bayon qiluvchi kitobdir.
Darsliklar bilan bir qatorda ayrim fanlardan o‘quv qo‘llanmalar ham tuziladi. Masalalar va 
mashqlar to‘plami, xrestomatiyalar, atlaslar, lug‘at kitoblari vash u kabilarni misol qilib keltirish 
mumkin.
O‘quvchilar darslik va o‘quv qo‘llanmalari bilan ham darsda, ham uy sharoitida mustaqil 
ish   olib   boradilar.   Darslik   materiali   katta   tarbiyaviy   ahamiyatga   ega.   U   bilan   ishlash 
tarbiyalanuvchilarning ahliy tarbiyasiga, ularda ilmiy dunyoqarashning, axloq, odob, tafakkurning, 
nutqning, ishdagi mustaqilligini rivojlanishiga yordam beradi.