O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

 
3.2.2-jadval 
Birlamchi ma’lumot to‘plash usullari 
 
Usul 
Ta’rif 
Shakllar 
Kuzatuv 
Kuzatish obyektiga 
ta’sir qilmasdanoq 
sezgir organlari 
tomonidan qabul 
qilingan vaziyatlarni 
muntazam 
 ravishda  
yoritish 
To‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki 
bilvosita kuzatish, ochiq 
yoki yashirin, tuzilgan yoki 
tuzilmagan, inson sezgi va 
asboblari yordamida 
amalga oshiriladi 

---

208 
So‘rovnoma 
Bozor ishtirokchilari 
va ekspertlar bilan su-
hbat 
Yozma yoki og‘zaki, yakka 
yoki ko‘p marotabali, 
guruhli yoki individual, 
tuzilgan yoki tuzilmagan 
Tajriba 
Qo‘shimcha omillarni 
bir vaqtning o‘zida 
boshqarish asosida bir 
omilning boshqasiga 
ta’sirini o‘rganish 
Dala yoki laboratoriya 
(kabinet) 
 
Tashqi  ikkilamchi  axborot  turlari  va  ularni  olish  manbalari 
quyidagi 3.2.3-jadvalda keltirilgan:  
 
3.2.3-jadval 
Tashqi ikkilamchi  ma’lumot va uni olish manbalari 
 
Axborot 
Xususiyatlari 
Qabul qilish 
manbalari 
Iqtisodiy 
ma’lumotlar 
Mamlakat, mintaqa va 
boshqalar iqtisodiyoti 
haqida umumiy 
ma’lumot 
Davlat xizmatlari, 
to‘plamlar, yangiliklar 
va davriy nashrlar va 
boshqalar 
Birja va 
moliyaviy 
ma’lumotlar 
Birja kotirovkalari, 
valyuta kurslari, 
chegirma stavkalari, 
tovar va kapital 
bozorlari, investitsiyalar 
va boshqalar haqida 
ma’lumot 
Birja va moliyaviy 
ma’lumotlarning 
maxsus xizmatlari, bro-
kerlik kompaniyalari, 
banklar va boshqalar 
Kasbiy va 
ilmiy-texnik 
информация 
Mutaxassislar uchun pro-
fessional ma’lumotlar 
(yuristlar, iqtisodchilar, 
muhandislar va 
Bu davlat xizmatlari, 
turli tijorat tashkilotlari, 
ilmiy-tadqiqot institut-
lari va boshqalar 

---

209 
boshqalar), ilmiy-texnik 
(mavhum ilmiy-texnik 
jurnallar, patentlarning 
tavsifi va boshqalar), 
fanning fundamental va 
amaliy sohalaridagi 
ma’lumotnomalar. 
tomonidan 
ta’minlanadi. 
Tijoratli 
ma’lumot 
Korxonalar va 
tashkilotlar, ularning 
ishlash yo‘nalishlari, 
narxlari, moliyaviy 
holati, biznes aloqalari, 
bitimlar, iqtisodiyot va 
biznes sohasidagi biznes 
yangiliklari va boshqalar 
to‘g‘risida ma’lumotlar 
U bozor 
ishtirokchilarining 
o‘zlari tomonidan 
elektron yoki bosma 
nashrlar, jumladan, 
narxlar ro‘yxati, 
mahsulot kataloglari, 
moliyaviy hisobotlar, 
qimmatli qog‘ozlar 
emitentlarining 
hisobotlari va boshqalar 
ko‘rinishida taqdim 
etiladi. 
Statistik 
ma’lumot 
Korxonalar, banklar va 
boshqa tashkilotlarning, 
ma’lum bozorlar, 
jug‘rofiy va ma’muriy 
hududlar va boshqalar 
uchun birlashishi uchun 
hisoblangan 
ko‘rsatkichlar 
U asosan davlat statis-
tika xizmatlari tomoni-
dan bosma va elektron 
ko‘rinishda turli xil 
statistik to‘plamlar 
ko‘rinishida taqdim eti-
ladi. 
Ommaviy va 
iste’molchilar 
to‘g‘risidagi 
ma’lumotlar 
Ko‘p foydalanuvchilar 
uchun mo‘ljallangan 
ma’lumotlar, masalan, 
yangiliklar xizmatlari va 
matbuot agentliklari 
ma’lumotlari, ob-havo, 
Ommaviy axborot 
vositalari, telekommu-
nikatsiya tarmoqlari, 
ommaviy foydalanish 
uchun turli xil 
ma’lumotnomalar (tele-

---

210 
yo‘l harakati jadvali va 
boshqalar. 
fon ma’lumotnomalari, 
mehmonxonalar va 
restoranlarning 
ma’lumotnomalari va 
boshqalar). 
Buyurta aso-
sida 
marketing 
tadqiqotlari 
Xaridor buyurtmalari 
bo‘yicha bozor tadqiqot-
larini olib boradigan fir-
malar tomonidan taqdim 
etilgan ma’lumotlar 
Marketing tadqiqotlari 
odatda maxsus tijorat 
firmalari tomonidan 
amalga oshiriladi