O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Uyali  aloqaning  qo‘shimcha ovozsiz  imkoniyatlarga 
asoslangan xizmatlar 
Uyali  aloqaning  ovozsiz  imkoniyatlari     –  bu  uyali  telefon 
foydalanuvchisi  manzilini  aniqlash,  mobil  telefondan  elektron 
chipta sifatida foydalanish, oqimli translyatsiyalar, onlayn radiou-
zatishlar va hk. 
Bunday xizmatlarning odatiy namunalarini keltiramiz. 
Sayohat  uchun  to‘lash  va  telefonni  elektron  chipta  sifatida 
ishlatish . Ushbu  xizmat  NFC  (Near  Field  Communication) 
texnologiyasining ommalashib borishiga asoslanadi. 
NFC  texnologiya  o‘rnatilgan  mobil  telefonlardan  metro, 
avtobus  va  boshqa  jamoat  transportida  sayohat  uchun  to‘lashda 
foyadalanish mumkin. 
Mobil  telefonning  foydalanuvchiga  uning  joylashgan  joyi 
haqida batafsil ma’lumotni taqdim etish. 
Ushbu  xizmatlar,  shuningdek,  LBS  (Location  -  based  ser-
vice) nomi bilan tanish,   joyga asoslangan xizmat sifatida tarjima 
qilinadi. 
Joylashuv  texnologiyalariga  asoslanib,  oxirgi  foydalanuvch-
iga pul undiriladigan bir qator mobil savdo xizmatlari mavjud. 
Do‘st yoki bolani topish. 
Ushbu  xizmat  oldingisiga  o‘xshaydi,  faqat  bitta  ahamiyatli 
bitta  jihati  bilan  farqlanadi. Foydalanuvchi  uning  joylashgan  joy-
ini  aniqlamaydi,  lekin  do‘stingiz,  tanishingiz  yoki  bolangizning 
joylashishini  aniqlaydi. Foydalanuvchi  maxsus  so‘rov  yuborib, 

---

184 
qaysi  mamlakatda,  qaysi  shaharda  va  hattoki  qaysi  ko‘chada 
ma’lum mobil telefonga ega odam borligini aniqlay oladi. 
Qutqaruv xizmatlari tomonidan  joylashuvni aniqlash 
Odamning  manzilini  mobil  telefoni  orqali  aniqlash  xizmati 
hattoki  shaxs  manzil  xizmatlarini  ko‘rsatish  uchun  biron  bir  xiz-
matga  obuna  bo‘lmagan  taqdirda  ham,  qutqaruv  xizmatlari 
tomonidan  ishlatilishi  mumkin. Qutqaruvchilar  uchun  odamning 
joylashishini  aniqlash  juda  zarur  va  hatto  odamning  hayotini 
saqlab qolish uchun juda ko‘p holatlar mavjud bo‘ladi. 
Mobil  telefon  yaqinida  zarur  narsalarning  mavjudligini 
aniqlash. 
Ushbu  xizmat  abonent  joylashgan  joyga  eng  yaqin  bo‘lgan 
obyektlarning  manzillari  va  telefon  raqamlari  va  obunachilarni 
qiziqtiradigan toifalar to‘g‘risida ma’lumot olish imkoniyatini be-
radi, masalan, restoran, valyuta ayirboshlash shaxobchasi. 
Oqimli translyatsiya va onlayn radiouazatishlar 
Ushbu  xizmatlar  zamonaviy  uyali  tarmoqlarning yuqori 
tezlikdagi  kanallar  orqali  ovozsiz  ma’lumotlarni uzatish  imkoni-
yatlariga asoslangan. Xizmatlar  3G –va undan yuqori tarmoqlarga 
 asoslangan bo‘ladi. Mobil 
telefonlardan 
radiostansiyalarni 
tinglash  va  televizion  dasturlarni  tomosha  qilish  uchun  to‘liq 
qurilmalar sifatida foydalanish mumkin. Ehtimol, video tasvirlarni 
kuzatuv  kameralaridan  mobil  telefonlarga  o‘tkazishga  asoslangan 
bir qator xizmatlarning paydo bo‘lishi mumkin.