O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti psixologiya nazariyasi va amilyoti kafedrasi

Takrorlash uchun savollar: 
1.
Olport nazariyasining mohiyati nimada? 
2.
Dispozitsiona nazariya nima? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

183
VII BOB 
________________________________________________________ 
IJTIMOIYLASHUV NAZARIYASI
__________________________________________________________ 
1. Ijtimoiy psixologiyada shaxs muammosi
 
Bobda ko„riladigan mavzular:
Shaxsni o„rganishning 
 
ijtimoiy psixologiya uchun o„ziga xosligi. 
Shaxsning ijtimoiy ustanovkalari. 
Shaxsga qo„yiladigan ijtimoiy talablar. 
Ijtimoiy norma. 
Ijtimoiy sanksiya. 
Ijtimoiy rol. 
Shaxs ijtimoiylashuvi. 
Shaxs toifalari va ularning ijtimoiy psixologik xarakteristikasi. 
Ekstrovert va introvert toifali shaxslar. 
Mobil va rigid toifali shaxslar. 
Dominant va tobe toifali shaxslar. 
 
Bobning qisqacha mazmuni: 
Shaxsni o„rganishning ijtimoiy psixologiya uchun o„ziga xosligi. Shaxs 
muammosiga 
ijtimoiy-psixologik 
yondashishning 
mohiyati. 
Shaxs 
ijtimoiylashuvi jarayoni. Ijtimoiy norma va uning turlari. Ijtimoiy sanksiyalar 
va ularni amalga oshishi shartlari. Ijtimoiy rol tushunchasi va uning 
bajarilishiga ko„ra tartibli yoki tartibsiz singari fikrlarning shakllanishi.
Ijtimoiy ta‟sirlarning shaxs tomonidan anglanishi. Undagi «Men» 
obrazi va uning adekvatligi masalasi. O„z-o„zini anglash va shaxsdagi 
ximoya qilish mexanizmi mohiyati. Shaxsning o„zi haqidagi obrazida yosh va 
jinsiy o„ziga xosliklar.
Shaxs ijtimoiylashuvi maskanlari (oila, bog„cha, maktab, maxsus ta‟lim 
muassasalari, oliygohlar, mehnat jamoalari, mahalla) xamda norasmiy 
uyushmalar va nodavlat tashkilotlar va bu maskanlarning shaxs 
ijtimoiylashuvidagi o„ziga xosligi. Shaxs sotsializatsiyasi soxalari (faoliyat, 
muloqot, o„z-o„zini anglash), bosqichlari (mehnat faoliyatigacha bo„lgan, 
mehnat faoliyati, mehnat faoliyatidan keyingi davrlar) va ularda shaxs 
tajribasi jihatlari.
Ijtimoiy ustanovkalar va ularning xususiyati. V.Yadov bo„yicha ijtimoiy 
ustanovkalarning to„rt bosqich va to„rt tizimli ekanligi. Ijtimoiy 
ustanovkalarni o„zgartirish yullari. Ijtimoiy ustanovkaning ob‟ekt va 
vaziyatga bog„liqligi. Shaxs tiplari va ularning ijtimoiy-psixologik 
xarakteristikasi. Bu boradagi ekstrovert va introvert, mobil va rigid, 
dominant va tobe tipdagi shaxslar, ularning xususiyatlari. 

---

184