Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta-maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti ximmatov ibodilla, abduraxmanov muxtor

Ruxsat etilgan manzillarning ruxsat etilmagan vaqtda ulanishi 
Ushbu xavf global tarmoqlarning bir qancha sohalarini qamrab oladi, 
jumladan:
-
Lokal soha;
-
Lokal-global tarmoqlarning birlashuvi;
-
Muhim axborotlarni global tarmoqlarda joʻnatish;
-
Global tarmoqning boshqarilmaydigan qismi.
Ixtiyoriy axborot tarmoqlarining asosiy komponentlari bu serverlar va 
ishchi stansiyalar hisoblanadi. Serverda axborotlar yoki hisoblash resurslari va 
ishchi stansiyalarda xizmatchilar ishlaydi. Umuman ixtiyoriy kompyuter ham, 
server ham ishchi stansiya boʻlishi mumkin – bu holda ularga nisbatan xavfli 
hujumlar boʻlishi extimoli bor.
Serverlarning asosiy vazifasi axborotlarni saqlash va taqdim qilishdan iborat.
Yovuz niyatli shaxslarni quyidagicha tasniflash mumkin:
-
Axborot olishga imkoniyat olish;
-
Xizmatlarga ruxsat etilmagan imkoniyat olish;
-
Ma‘lum sinfdagi xizmatlarning ish rejimini ishdan chiqarishga urinish;
-
Axborotlarni oʻzgartirishga harakat yoki boshqa turdagi hujumlar.
Oʻz navbatida, hozirgi zamonaviy rivojlanish davomida servis xizmatini 
izdan chiqarishga qarshi kurash muammosi muhim ahamiyat kasb etadi. Bu 
xildagi hujumlar «servisdagi buzilish» nomini olgan.
Ishchi stansiyalarga hujumning asosiy maqsadi, asosan, qayta ishlanayotgan 
ma‘lumotlarni yoki lokal saqlanayotgan axborotlarni olishdir. Bunday 
hujumlarnint asosiy vositasi «Troyan» dasturlar sanaladi. Bu dastur oʻz tuzilishi 
boʻyicha kompyuter viruslaridan farq qilmaydi va kompyuterga tushishi bilan 
oʻzini bilintirmasdan turadi. Boshqacha aytganda, bu dasturning asosiy maqsadi 
– tarmoq, stansiyasidagi himoya tizimini ichki tomondan buzishdan iborat.
Bu holatda masalani hal qilish ma‘lum qiyinchilikka olib keladi, ya‘ni 
maxsus tayyorlangan mutaxassis lozim yoki boshqa choralar qabul qilish 
kerak boʻladi. Boshqa bir oddiy himoya usullaridan biri har qaysi ishchi 
stansiyadagi tizimli fayllar va xizmat sohasidagi ma‘lumotlarning oʻzgarishini 
tekshirib turuvchi revizor (ingl. Adviser - kiruvchi) oʻrnatish sanaladi.