O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi samarqand davlat unversteti raqamli texnologiyalar fakulteti kompyuter ilimlari va dasturlash

Playfair bigramma shifrlashni C++da ko’rinishi
#include
#include
#include
#include
using namespace std;
int main(){
int i,j,k,n;
cout<<"Xabarni kiriting: "<<endl;
string s,origin;
getline(cin,origin);
cout<<"Kalit so’zni kiriting: "<<endl;
string key;
cin>>key;
for(i=0;i<origin.size();i++){
if(origin[i]!=' ')
s+= origin[i];
}
vector<vector<char> > a(5,vector<char>(5,' '));
n=5;
map<char,int> mp;
k=0;
int pi,pj;
for(i=0;i<n;i++){
for(j=0;j<n;j++){
while(mp[key[k]]>0&&k<key.size()){
k++;
}
if(k<key.size()){
a[i][j]=key[k];
mp[key[k]]++;
pi=i;
pj=j;
}
if(k==key.size())
break;
}
if(k==key.size())
break;
}
k=0;
for(;i<n;i++){
for(;j<n;j++){
while(mp[char(k+'a')]>0&&k<26){
k++;
}
if(char(k+'a')=='j'){
j--;
k++;
continue;
}
if(k<26){
a[i][j]=char(k+'a');
mp[char(k+'a')]++;
}
}
j=0;
}
string ans;
if(s.size()%2==1)
s+="x";
for(i=0;i<s.size()-1;i++){
if(s[i]==s[i+1])
s[i+1]='x';
}
map<char,pair<int,int> > mp2;
for(i=0;i<n;i++){
for(j=0;j<n;j++){
mp2[a[i][j]] = make_pair(i,j);
}
}
for(i=0;i<s.size()-1;i+=2){
int y1 = mp2[s[i]].first;
int x1 = mp2[s[i]].second;
int y2 = mp2[s[i+1]].first;
int x2 = mp2[s[i+1]].second;
if(y1==y2){
ans+=a[y1][(x1+1)%5];
ans+=a[y1][(x2+1)%5];
}
else if(x1==x2){
ans+=a[(y1+1)%5][x1];
ans+=a[(y2+1)%5][x2];
}
else {
ans+=a[y1][x2];
ans+=a[y2][x1];
}
}
cout<<ans<<'\n';
return 0;
}
Natija:
Xabarni kiriting:
helloworld
Kalit so’zni kiriting
test
dbqspvpukf

Xulosa
Ushbu shifrlashga oid Playfair bigrammasi va Hill kriptotizimi mavzulardan Axborot xavfsizligiga oid bo’lgan ko’plab mavzular o’rganilindi. Asosan bizga shifrlash ma’lumotlarni uzatishda uning xavfsizligini taminlash, boshqalar qo’liga tushgan vaqtda ham undan foydalana olmaslik uchun juda muhim ahamiyat kasb etar ekan.
Playfair shifrlash nosimmetrik shifrlash usuli bo'lib, bigram almashtirishni qo'llashda kashshof bo'lgan ekan. Playfair shifrida kalit so'z yoki iborani o'z ichiga olgan 5x5 jadval ishlatiladi. Jadval yaratish va shifrdan foydalanish uchun kalit so'zni va to'rttasini eslab qolish kifoya qilar ekan.
Klassik kriptografiyada Hill shifrlash chiziqli algebraga asoslangan poligrafik almashtirish shifri ekan. Shifrlash uchun ishlatiladigan matritsa shifrlash kalitidir va u teskari n × n matritsalar to'plamidan tasodifiy tanlanishi kerak ekan. Shifr, albatta, har qanday miqdordagi harflar bilan alifboga moslashtirilishi mumkin. Barcha arifmetika faqat modul 26 o'rniga harflar soni bo'yicha bajarilishi kerak ekan.
Ikki kvadrat usuli yordamida shifrlash juda chidamli va ishlatish uchun qulaylik beradi. Demak bu shifrlash usuli biz uchun qulay hisoblanadi. Qo’shaloq kvadrat shifrlangan matnni buzish juda ko’p kuch talab qiladi. Xabarni uzunligi 30 qator bo’lishi kerak va komputersiz bu umuman real emas ekan.
Bu ma’lumotlardan kelib chiqadiki shifrlash orqali ma’lumotlarimiz yanada xavfsiz bo’ladi. Bu mavzu orqali ko’pgina qiziqarli va muhim malumotlar o’rganilindi.
Foydalanilgan adabiyotlar va havolalar

1. 
   KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI. Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti S.K. Ganiyev, A.A. Ganiyev, Z.T. Xudoyqulov
   
2. 
   https://my-kross.ru/uz/breed/prosteishie-metody-shifrovaniya-teksta-prostye-shifry-i-ih-deshifrovka/
   
3. 
   www.wikipedia.com
   
4. 
   Lester S. Xill, Algebraik alifboda kriptografiya, The American Mathematical Monthly Vol.36, 1929 yil iyun-iyul, 306-312-betlar.
   
5. 
   Lester S. Xill, Kriptografiyaning ma'lum chiziqli o'zgartirish apparati haqida, The American Mathematical Monthly Vol.38, 1931, 135-154-betlar.
   
6. 
   Jeffri Overbey, Uilyam Traves va Jerji Voydilo, Tepalik shifrining kalit maydonida, Kriptologiya, Vol.29, №1, 2005 yil yanvar, 59-72-betlar.
   

Mundarija

Reja.............................................................................................................................2
Kirish..........................................................................................................................3
Playfair shifrlash.........................................................................................................4
Playfair shifrlashga misol...........................................................................................5
Weatstone juft kvadrat................................................................................................6
Hill kriptotizimi..........................................................................................................10
Playfair bigramma shifrlashni C++da ko’rinishi........................................................15
Xulosa.........................................................................................................................18
Foydalanilgan adabiyotlar va havolalar......................................................................19